CPJ’nin raporuna göre Türkiye, ‘en çok gazetecinin hapse atıldığı ilk 5 ülke arasında’. RSF ise Türkiye’yi, bu yıl gazeteciler bakımından ‘en riskli ülkeler’ arasında saymasa da Kürt gazetecilere dönük son operasyonlara işaret etti: Türkiye eski kötü alışkanlıklarına geri döndüğüne dair sinyal verdi.
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), yayımladığı raporla 2022’de tutuklanan gazeteci sayısının yeni bir rekor kırdığını bildirdi.
Bu yıl gazetecileri en fazla hapse atan ilk beş ülke İran, Çin, Myanmar, Türkiye ve Belarus olarak sıralandı.
CPJ’ye göre 1 Aralık 2022 itibariyle 363 gazeteci cezaevine gönderildi. Bu rakam, geçen yıla göre yüzde 20 fazla.
Rapora göre Türkiye’de hapse atılan gazetecilerin sayısı 2021’de 18 iken, 2022’de bu sayı 40’a çıktı.
Raporda, Mezopotamya Ajansı, tamamı kadın çalışanlardan oluşan JINNEWS ve Kürt basın kuruluşlarına içerik üreten prodüksiyon şirketlerinden 25 Kürt gazetecinin tutuklandığı hatırlatıldı.
“Bu yıl 2016’daki darbe girişiminin ardından olduğundan daha az gazeteci hapse atılmış olsa da Türkiye’de bağımsız medya, hükümet kapatmaları, devralmalar ve çok sayıda gazetecinin sürgüne veya meslekten atılmaya zorlanması nedeniyle büyük ölçüde zarar gördü” denilen raporda, ‘Sansür Yasası’na da değinen CPJ, tutuklamaların gelecek yılki seçimler öncesinde basın özgürlüğüne karşı yeni bir saldırıya işaret ediyor olmasından endişe edildiğini belirtti.
Rapora ilişkin VOA Türkçe’ye değerlendirmede bulunan CPJ Türkiye Direktörü Özgür Öğret, hazırlanan raporunun 1 Aralık 2022 tarihi itibariyle Türkiye’deki basın özgürlüğü hakkında çekilmiş bir fotoğraf olduğunu söyledi.
RSF: Dünya genelinde 533 gazeteci tutuklu
Her yıl olduğu gibi yıl sonunda bir rapor yayımlayan Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütüne göre 2022 yılında dünya genelinde 533 gazeteci tutuklu bulunuyor.
110 gazetecinin tutuklu olduğu Çin, dünyanın en büyük “gazeteci hapishanesi” olarak nitelendirildi. 62 gazetecinin tutuklu olduğu Myanmar ikinci, 47 gazetecinin tutukluğu olduğu İran üçüncü, 39 gazetecinin tutukluğu olduğu Vietnam dördüncü ve 31 gazetecinin tutuklu olduğu Belarus beşinci sıradan listeye girdi.
Önderoğlu: Türkiye eski kötü alışkanlıklarına geri döndüğüne dair sinyal verdi
Daha önceki yıllarda ‘tutuklu gazeteciler’ kategorisinde dünyanın üst sıralarında yer alan Türkiye, bu kez gazeteciler bakımından ‘en riskli ülkeler’ arasında sayılmadı.
Ancak RSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, haziran ayında Kürt gazetecilere operasyon yapılmasının Türkiye’nin yeniden “eski kötü günlere” döndüğü yönünde kaygılar yarattığını söyledi.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Önderoğlu, “Diyarbakır’da 16 gazeteci ve medya çalışanının Haziran’da toplu şekilde tutuklanması bizi, yetkililerin, geçmişte Oda TV, Cumhuriyet veya Sözcü gazeteleri ve daha pek çok dosyada olduğu gibi, adil yargılama gibi temel adalet değerleri hiçe saydığı, politik özlü operasyonlara bel bağladığı dönemlere götürdü” dedi ve ekledi:
Bugün Türkiye, altı yıl öncesinde olduğu gibi dünyada en çok gazeteci hapseden ülkesi olmasa bile, ilk beşin dışında, ‘çok hapseden ülkelerden’ biri olarak, eski kötü alışkanlıklarına geri döndüğüne dair sinyal verdi.
Önderoğlu, ekim ayında yürürlüğe giren ‘Sansür Yasası’nın, her ne kadar şu ana kadar uygulanmamış olsa da gazeteciler önünde risk olarak durduğunu da ifade etti.
Diğer yandan RSF’nin raporuna göre, 2022 yılında 57 gazeteci öldürüldü, 65 medya temsilcisi rehin alındı, 49’u da kayıp durumda.
RSF’nin raporunda kadın gazetecilerle ilgili de ayrı bir bilgilendirme yapıldı. 2022 yılında dünya genelinde tutuklu kadın gazeteci sayısı 78 olarak açıklandı. 2021’e göre erkek gazeteci tutukluluğu yüzde 11,2 artış gösterirken, tutuklanan kadın gazetecilerin oranı bir önceki yıla göre yüzde 27,8 yükseldi.