Dünya Kız Çocukları Günü vesilesiyle yapılan araştırmalara göre Afganistan’da Taliban 2,7 milyon kız çocuğunun eğitim hakkını gasp ediyor. Türkiye’de ise 2021’de 720 bin kız çocuğu okuldan ayrıldı ve 731 bin 16 kız çocuğu ise zorla evlendirildi.
2012’de Birleşmiş Milletler (BM) üye ülkeleri kız çocukların desteklenmesi, güçlendirilmesi ve insan haklarından tam ve etkili bir şekilde yararlanmalarının sağlanmasını hedefleyerek 11 Ekim’i Dünya Kız Çocukları Günü ilan etti.
Kız çocukları tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de her alanda şiddete ve ayrımcılığa maruz bırakılıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ise 2021’de 720 bin kız çocuğu okuldan ayrıldı. İlkokullarda yaklaşık 39 bin, ortaokullarda yaklaşık 83 bin, liselerde de yaklaşık 600 bin kız çocuğu yüz yüze eğitimi bıraktı. Okuldan uzakta olan kız çocuğu sayısı toplamda 866 bini buluyor.
TÜİK verilerine göre, 2020’den 2021’e işgücüne katılan kız çocuklarının oranı yüzde 8,6’dan 9,5’e çıktı. Okullaşma oranlarındaki düşüş dikkat çekti.
Resmi verilere göre bugün Türkiye’de 5-17 yaş grubunda 720 bin, sendikaların hesaplamalarına göre 2 milyonu aşkın çocuk işçi bulunuyor.
Hane halkı İşgücü Araştırması 2021 yılı sonuçlarına göre; 15-17 yaş arasındaki işçi çocuk oranı yüzde 16,4’e çıktı. Bu oran bir önceki yıl yüzde 16,2 idi. Kız çocukların işçileşme oranının ise 2020’den 2021’e 0,9 puan arttığı görülüyor.
‘Geçen sene 7 bin 190 çocuk doğum yaptı’
2020- 2021 yılları arasında TÜİK’in açıkladığı verilere göre 16 ve 17 yaşında olup aile onayı ile evlendirilen kız çocukları sayısı 731 bin 16. Aile onayı ile evlendirilen kız çocuklarının sayısı, erkek çocuklarının sayısının tam 21 katı.
TÜİK, ‘Doğum İstatistikleri’ verileri de istismarın boyutlarını ortaya koyuyor.
TÜİK verilerine göre geçen sene 7 bin 190 çocuk doğum yaptı. Bunun 117’sini 15 yaş altı çocuklar; 7 bin 73’ünü ise 15-17 yaş grubu oluşturdu. 2001-2021 yılları arasında 15 yaş altı 20 bin 895 çocuk doğum yaptı. Son 20 yılda 15-17 yaş arası doğum yapan çocukların sayısı ise 548 bin 488 oldu.
‘Dünyada 32 milyonu ilkokul çağında çocuk okula gidemiyor’
UNİCEF’in açıkladığı rakamlara göre dünya genelinde 32 milyonu ilkokul çağında, 30 milyonu ortaokul çağında ve 67 milyonu lise çağında olmak üzere 129 milyon kız çocuğu okula gidemiyor.
BM verilerine göre, dünyadaki 15-19 yaş grubundaki dört kız çocuğundan biri okula gitmiyor, çalışmıyor ve herhangi bir eğitim almıyor. Bu oran erkeklerde 10’a bir.
Taliban baskısı: 2,7 milyonu kız çocuğu okula gidemiyor
Çatışma ve savaşların hakim olduğu ortamlardan da en çok etkilenen kadınlar ve kız çocukları oluyor.
Ekmek ve Gül’de yer alan habere göre Taliban’ın Afganistan’ı işgalinden sonra kız çocuklarına sadece 6. sınıfa kadar okuma hakkı tanıdı. Bu yazılı hakkın bile Afganistan’ın birçok yerinde uygulanmadığı biliniyor.
UNICEF’in açıkladığı rakamlara göre Taliban, işgalinden sonra 7-17 yaş arasındaki Afgan çocukların yaklaşık yarısının okula gitmesini engelledi ve bu çocukların yüzde 60’ı yani 2,7 milyonu kız çocuklardan oluşuyor.
Öte yandan toplumsal cinsiyet eşitsizliği nedeniyle emek sömürüsüne en çok maruz kalan kesimlerin başında da yine kız çocukları geliyor. UNICEF’in Kız Çocuklara İlişkin Verilerin Gücünden Yararlanmak: Eldeki Verilerden Hareketle 2030’a Bakmak isimli raporuna göre 5 ile 14 yaş arası kız çocukları ücretsiz gündelik ev işleri, su taşımak ve yakacak toplamak için kendi yaşlarındaki erkek çocuklara nazaran yüzde 40 ya da başka bir deyişle 160 milyon saat daha fazla zaman harcıyor.
5 ile 9 yaş arasındaki kız çocuklar ev işlerine kendi yaşıtları erkek çocuklara göre yüzde 30, yani günde 40 milyon saat daha fazla zaman harcıyor.
‘Her yıl 12 milyon kız çocuğu evleniyor’
Kız çocukların yaşı ilerledikçe iş yükü de artıyor. Örneğin 10-14 yaşlarındaki kız çocuklar ev işleri için erkeklere göre yüzde 50 ya da günde 120 milyon saat daha fazla zaman harcıyor.
Cinsel istismara maruz bırakılan çocukların yüzde 72’si kız çocuklarından oluşuyor. Dünya genelinde çocuk yaşta evliliğe baktığımızda günümüzde yaklaşık her beş kız çocuktan biri evli.
Afrika ülkeleri çocuk yaşta evliliğin en çok olduğu kıta olarak görünüyor. UNICEF’in verilerine göre Nijerya yüzde 76’lık oranla kız çocuklarının 18 yaşından küçük evlendirildikleri ülke olarak tablonun ilk sırasında.
Bu verilere göre dünyada her yıl 12 milyon kız çocuğu 18 yaşından küçük evlendiriliyor.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra en çok göç edilen yıl
Yine UNICEF’in haziran ayında açıkladığı verilere göre savaş, devlet baskısı, yoksulluk ve şiddet yüzünden 2021’in sonunda 36,5 milyon çocuk ülkesini terk etmek zorunda kaldı. Rekor seviyedeki bu sayı, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana kaydedilen en yüksek sayı.
Fakat bu sayıya iklim ve çevresel faktörler veya felaketler nedeniyle yerinden edilen çocuklar ile Ukrayna’daki savaş yüzünden 2022’de yerinden edilen çocuklar dâhil değil.
HRW’ye göre, dünya genelinde ülke içinde yer değiştiren insanların (IDP) yüzde 70’lik kesimini kadınlar ve kız çocukları oluşturuyor.