HABER MERKEZİ – Çin’de devlet yetkilileri, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Müslüman azınlıkların evlerinde kalıyor, onlarla beraber belli bir dönem yaşayarak hayatlarını raporluyor, fişliyor ve politik endoktrinasyona maruz bırakıyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (HRW) raporuna göre Çin’de yetkililer, 2018’in ilk günlerinden itibaren Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde ailelerin evinde kalıyor, 11 milyon Uygur ve diğer Türk Müslümanların yaşadığı bölgede azınlıkların hayatlarını onlarla beraber yaşayarak denetliyor.
Örgütün Avrupa Basın Sorumlusu Andrew Stroehlein’in “Orwellci” olarak nitelendirdiği ziyaretler çerçevesinde yetkililer, azınlıkların yaşamlarını denetlemekle kalmıyor, fişliyor da.
Azınlıklar, yaşamları ve siyasi görüşleri hakkında bilgi vermek zorunda bırakılıyor. Ayrıca rapora göre politik endoktrinasyon uygulanıyor.
HRW, yürütülen programın sonlandırılması için Çin hükümetine şu çağrıyı yapıyor:
“Çin hükümeti, mahremiyet, aile yaşamı hakkı ile uluslararası insan hakları hukukunca korunan etnik azınlıkların kültürel haklarını ihlal eden bu ziyaret programını derhal sonlandırmalıdır.”
Devletin ev içindeki gözü
HRW’nin raporuna göre yetkililer, ev içi yaşantıyı denetlemenin dışında aileyle beraber yatak hazırlıyor, yemek yiyor ve çocukları eğitiyor.
Aynı zamanda ziyarete ilişkin “aile fotoğrafları” da çekiliyor.
HRW’den Maya Wang, “Sincan genelindeki Müslüman aileler, kelimenin tam anlamıyla kendi evlerinde devletin dikkatli bakışları altında yemek yiyor ve uyuyor” sözleriyle programı özetliyor.
Ancak Çin hükümetinin geçmişte buna benzer başka programlar uyguladığı belirtiliyor.
Raporda, 2014 yılından itibaren devlet kurumları, iktisadi kamu kuruluşları ve kamu kurumlarından 200 bin yetkilinin düzenli olarak bölgede yaşayanları ziyaret edip, denetlediği aktarılıyor.
2016 yılının Ekim ayından itibaren uygulanan bir başka programda da “etnik uyumu büyütmek” için Sincan’ın güneyindeki Müslüman Türklerin bölgesine 110 bini aşkın yetkili gitmiş durumda.
Ev sahipliği yapmak zorunda kalan azınlıkların ziyareti reddetme olanağının bulunmadığı programa verilen isim ise “Aile olmak.”
Neler denetleniyor?
Yetkililer kaldıkları süre boyunca raporlar oluşturuyor.
Evinde kaldıkları aile hakkında bilgi toplayan yetkililer, din ve siyasi görüş konularının yanı sıra herhangi bir “sorunu” veya “olağandışı durumları” da kayıt altına alıyor.
Söz konusu “olağandışı durumlar” ise, kirlilikten alkolizme kadar uzanıyor.
Ayrıca politik endoktrinasyon yoluyla Çin Cumhurbaşkanı “Şi Cinping Öğretisi” dikte ediliyor.
Yetkililerin tüm bunları “gönülden gönüle” gündelik sohbetlerle yaptığı belirtiliyor.
