UNESCO, Maraş merkezli depremlerin hem Türkiye hem de Suriye’deki tarihi yapılarda ağır bir tahribata yol açtığını açıkladı. Kültürel miras değerleri arasında yer alan tarihi yapılar, müzeler zarar gördü. Nemrut ve Göbeklitepe’de ise herhangi bir tahribat yaşanmadığı belirtildi.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Türkiye ve Suriye’de etkili olan Maraş merkezli büyük depremlerin kültürel mirasta yarattığı ağır hasarlara dikkat çekti.
Örgüt, Almanya basın ajansı dpa’ya yaptığı açıklamada, Roma ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinden önemli yapıları barındıran Diyarbakır’da birçok yapının yıkıldığını belirtti.
UNESCO’dan yapılan açıklamada; Göbekli Tepe, Nemrut Dağı ve Arslantepe gibi Dünya Miras Listesi’nde bulunan kültürel varlıkların depremden etkilenmiş olabileceği, ancak henüz kendilerine bu yönde bir raporun ulaşmadığı belirtilmişti.
Halep antik kentte ağır tahribat
Örgüt, Halep’teki antik kentte ağır hasarın olduğu yönündeki bulguların kendilerine ulaştığını açıkladı.
Dünyanın en eski yerleşim merkezlerinden biri olarak kabul edilen Suriye’nin Halep şehrindeki 13. yüzyıldan kalma kalenin ve tarihi çarşının zarar gördüğünü belirten UNESCO, durumdan dolayı oldukça endişeli olduklarını ifade etti.
UNESCO’nun daha önceki açıklamasında da eski şehir surlarının batı kulesinin çöktüğü ve çarşılardaki bazı binaların tahrip olduğu ifade edilmişti.
Depremin yarattığı tahribata ilişkin net tablonun ancak günler, hatta haftalar sonra ortaya çıkacağı belirtildi. Hem Türkiye’de hem de Suriye’de ağır kayıplara neden olan depremlerde bilanço giderek ağırlaşıyor.
Reuters’ta yer alan haberde, Türkiye’nin tarihi eserlerinin yanı sıra Suriye’nin Halep şehrindeki tarihi yapılar için de endişelerini de dile getiren UNESCO genel direktörü Audrey Azoulay “Kuruluşumuz, yetkisi dahilinde yardım sağlayacak” demişti.
Deprem bölgesindeki kültürel mirasların durumu ise şöyle:
Antep Kalesi
Depremin ardından merkez Şahinbey ilçesindeki tarihi Antep Kalesi’nin doğu, güney ve güneydoğu kısımlarında bulunan bazı burçlar, depremin etkisiyle yıkılırken, enkaz yola saçıldı. Kalenin etrafındaki demir korkuluklar ise çevredeki kaldırımlara dağıldı. Kalenin yanındaki istinat duvarı da çöktü. Bazı burçlarda ise büyük çatlaklar oluştuğu görüldü.
Şirvani Camisi
Öte yandan, kalenin yanında bulunan ve 17. yüzyılda inşa edildiği belirtilen tarihi Şirvani Camisi’nin kubbesi ile doğu istikametindeki duvarı kısmen çöktü.
Habib-i Neccar Camii
Hatay’ın Antakya ilçesinde bulunan Habib-i Neccar Camii, yıkılan yapılardan biri oldu. Türkiye sınırları içindeki en eski cami olan Habib-i Neccar Camii, Osmanlı döneminde yenilenmişti ve etrafı medrese odalarıyla çevriliydi. Avlusunda 19. yüzyıl eseri bir şadırvan da bulunmaktaydı.
Hatay Arkeoloji Müzesi
Dünyanın en büyük mozaik müzesi olan Hatay Arkeoloji Müzesi’nin bir bölümünde hasar meydana geldi.
İskenderun Latin Katolik Kilisesi
İskenderun’da yer alan ve Anadolu Katolik Kilisesi’nin merkezi olan kilise, depremde büyük ölçüde hasar aldı.
Arslantepe Höyüğü
Malatya’nın 7 km kuzeydoğusunda bir arkeolojik yerleşim yeri olan, Dünya Mirası Listesi’ndeki Arslantepe Höyüğü’nde, yapılan açıklamaya göre kerpiç duvarlarda hafif kaymaların bulunduğu ve geçici çatı örtüsünde yer yer çökmeler olduğu tespit edildi ancak alanda ciddi bir hasar oluşmadı.
St. George Kilisesi
Diyarbakır’ın Suriçi ilçesinde bulunan, günümüzde restore edilerek sanat galerisi olarak kullanılan St. George Kilisesi de depremde hasar alan yapılardan biri oldu. Açıklamalara göre kilisenin girişinde ufak çaplı dökülmeler bulunduğu tespit edildi.
Diyarbakır Surları
Dünya Kültür Mirası Listesi’ne bulunan Diyarbakır Surları, depremden hasar gören tarihi yapılar arasına girdi. Surlarda ciddi bir şey olmamasıyla birlikte sınırlı bir bölümünde hafif döküntüler olduğu ifade edildi.
Hatay Meclis Binası
Depremin ardından çöken binalardan biri de Hatay’ın Antakya ilçesinde bulunan Hatay Meclis Binası oldu. Bina, Hatay Devleti döneminde meclis binası olarak kullanılmış, yaklaşık iki yıl önce de Hatay Valiliğince kültür sanat merkezi haline getirilmişti.
Tarihi Antep evleri
Antep tarihi yapılarına da önemli hasarlar veren depremle kentin ve bölgenin önemli turizm destinasyonları arasında bulunan tarihi Antep evlerinde de hasar oluştu. Tarihi evlerin yoğunlaştığı Bey Mahallesi’nde yer alan evlerin bazı duvarlarının çöktüğü, evleri hasar gören vatandaşların civarda kurdukları çadırlarda kaldıkları gözlendi.
Ayrıca Maraş, Elbistan, Adıyaman, Malatya müzelerinde çatlaklar olduğu, Arslantepe’de kerpiç duvarlarında hafif kaymaların ve geçici çatı örtüsünde yer yer çökmelerin olduğu belirtildi.
Depremlerden etkilenen Antep, Urfa, Kilis, Osmaniye, Diyarbakır, Adana müzelerinde herhangi bir hasar meydana gelmediği bildirildi.
Rum Ortodoks Kilisesi
Farklı dinlerin buluşma noktası olan Antakya’da, tarihi Rum Ortodoks Kilisesi de depremlerde ağır hasar gördü.
Zeugma ve Nemrut
Urfa Göbeklitepe ve Adıyaman Nemrut Dağı gibi Dünya Miras Alanları’nda hiçbir olumsuzluğun tespit edilmediği bildirildi. Ancak yine de bu konuda başlatılan çalışmalar sürüyor.
Antep’in Nizip ilçesi yakınlarındaki ZEUGMA antik kenti de depremi hasarsız atlattığı belirtiliyor.
Necim Kalesi
Suriye Minbiç kent sınırları içinde bulunan tarihi Necim Kalesi’nde deprem nedeniyle hasar oluştu.