Türkiye’de aldığı oy sayısı bakımından en büyük partilerinden biri olan Halkların Demokratik Partisi (HDP), 3 Temmuz 2022 tarihinde 5. Olağan Kongresini gerçekleştirme kararı aldı.
HDP’nin seçime endeksli reel politik hesap-kitap içindeki kritik konumu, siyasalın kurucu momentini temsil etmesi, hakkındaki kapatma davası, iktidar tarafından kriminalize edilmesi gibi çok sayıda sebepten ötürü HDP kongresi önemli bir dönemde gerçekleşiyor.
HDP’yi önemli kılan sadece aldığı oy sayısı ve seçmeniyle kurduğu sıkı bağlar değil, aynı zamanda Türkiye siyasetinde gerek temsil ettiği gelenek gerekse de toplumsal-siyasal-ekonomik sorunlara sunduğu çözüm önerileriyle kurucu fikri bünyesinde taşımasıdır. Bu yönüyle HDP, yönetim sistemi ve anayasa tahayyülü başta olmak üzere iddiasını taşıdığı birçok alanda diğer tüm partilerden sadece siyasi vaatler üzerinden değil, politik ve felsefi olarak da ayrışıyor. Bu ayrışma HDP’yi siyasal açıdan Türkiye siyasetinde özgün bir yere konumlandırıyor.
Öte yandan HDP’nin fikri ve/ya organik konumunun reel politikteki yansıması tabanının genişlemesi ve bağların sıklaşmasıyla beliriyor. HDP’nin seçmen potansiyeli ve seçmeniyle kurduğu sıkı bağlar Cumhur ve Millet İttifakları arasındaki yakın oy sayıları üzerinden sonucu doğrudan belirleyecek potansiyeli yaratıyor. Bu belirleyici rol de HDP’nin kongresini oldukça önemli hale getiriyor.
HDP’de Kongre zamanı: Politikanın yerelden belirlenmesi
HDP’nin kongre süreci, parti politikalarının belirlenmesinde esaslı bir aşamayı oluşturuyor. HDP, kongre kararı alındıktan sonra ilk olarak kentlerde toplantılar yapıyor. Konferans şeklinde gerçekleşen bu toplantılarda siyasi süreç değerlendirmesi ve parti politikalarındaki eksiklikler başta olmak üzere çok sayıda başlıkta derinlikli tartışmalar yürütülüyor. Kentlerdeki konferansların verdiği birikim ve motivasyonla bölge konferansları gerçekleştiriliyor. Kapsamlı ve katılımcı tartışmalarla genel konferansa doğru geliniyor. Genel Konferans, yoğun tartışmalar neticesinde, kongredeki tartışmaları ve parti politikasını oluşturan karar önerilerini belirliyor. Bu konferansların her birinde ortalama her HDP’li söz alabiliyor ve milletvekili, belediye eş başkanı ve/ya parti yönetimini doğrudan eleştirebiliyor ya da eksikliklerini dile getirebiliyor. Bu tartışmalardan ortaya çıkan politik perspektifle çeşitli karar önerileri oluşturuluyor ve kongrede parti açısından belirleyici kararlar ortaya çıkıyor. Parti politikalarının temelini teşkil eden kararlar, parti içi demokrasi ve politika yapımının ürünleri olarak ortaya çıkıyor. Böylece hem yerelden politika yapımı hem de merkezileşme eğilimini varoluşsal olarak taşıyan bürokratik yapının oluşmasını engelliyor.
Bir parantez açarak belirtmek gerekir ki, parti politikası oluşturma süreçlerinde bu denli demokratik bir işleyişe sahip olan HDP, dünyada başka örnekleri var mıdır bilinmez ama Türkiye’nin biricik partisi olma özelliği taşıyor. Bu yönüyle de demokratik işleyiş açısından her emek veren partilinin parti politikasını belirleme ihtimallerini yaratıyor. Bu durum da hem parti içindeki her çalışanın ve seçmenin motivasyonunu arttırıyor hem de parti merkezini politika belirlemede çerçeveleyerek popülist ve eğilimci sapmaların önüne geçiliyor. Bu yüzden HDP üzerinden yapılacak Türkiye siyaseti analizi, bütün bu konferans süreçlerini, önerilen kararları ve kongrede alınan kararları içermek zorunda.
HDP’de Kongre zamanı: Türkiye siyaseti için açılan kapılar
HDP’nin yerelden merkeze doğru birikerek gelen politika üretme süreci demokrasiye bu topraklarda katılan en kıymetli değerlerden biridir. Üretilen politikaların etki ettiği temel dinamik Türkiye siyasetidir. Çünkü HDP, kararı yerelden alarak genel siyasetteki belirleyiciliğinde konum almakta ve söz üretmektedir. Bu yönüyle, siyasetin dinamiklerini doğrudan etkilemektedir.
HDP’nin konferanslardaki tartışmalarda özü oluşan kongrede alacağı konferans kararları ve siyasal söyleminde belirecek ipuçları milyonlarca HDP’linin ortak sözü olarak Türkiye siyasetinde yer alacak. Bu bakımdan HDP’nin kapatılıp kapatılmayacağını, hangi ittifakların nasıl şekilleneceğini aşan bir politik tutum ortaya konacak. Bu yönüyle de siyaseti toplumsallaştırma örneği olarak HDP üzerinden yapılan her türlü masa başı oyunu boşa düşürecek bir çerçeve ve birlikteliğe vurgu yapan ruh hali oluşturulacak.
HDP’nin kongre sürecinde ciddi yapısal ve konjonktürel zorluklarla karşı karşıya olduğunu ve bir sonraki yazının konusunun bu zorluklar olacağını belirtelim.