Lübnan’dan yayın yapan El Exbar gazetesi, bugünkü sayısında Ankara-Şam görüşmelerinin sahadaki yansımasını yazdı.
Arapça yayın yapan El Exbar gazetesi, Şam, Ankara ve Moskova arasındaki görüşmeleri ele aldı.
Gazete analizinde şunlara yer verdi:
Rusya, 2017’de Suriye krizini çözmek için Astana’ya gitmeye başladığından beri, planı bir çözüm olarak uluslararası yolara odaklandı. Bunu, öncelikle komşu ülkelerle ekonomik çıkarları olan Suriye coğrafyasından faydalanmak için yaptı.
İkincisi; Bu yol savaştan kurtulmak için büyük önem taşıyor. Bu planın uygulanması 2018 ‘Güney Anlaşması’ ile başlatılıyorsa, şu anda Suriye-Türkiye yakınlaşma yolu üzerinde çalışılan şey, sınır kapılarının ve uluslararası yolların açılması için esas olarak önemlidir.
Washington’un da böyle bir planı engellemeye çalıştığı bir zamanda 2018 anlaşmasının bir sonucu olarak, Ürdün ile ana yollar yeniden açıldı ve Suriye hükümeti, Irak sınırındaki Bokemal kentindeki ‘Nesib, Cabir’ gibi sınır kapılarına ve iki ülke arasındaki koridora hakim odu.
Suriye’nin Halep-Lazkiye arasındaki M4 yolunu Soçi Anlaşması çerçevesinde yeniden aktif hale getirmeye çalıştığı bir dönemde, Türkiye ve Suriye’nin Rusya’nın arabuluculuğuyla yakınlaşması bağlamında attığı adımlar, kilit yollar konusunu yeniden gündeme getiriyor.
Çünkü bu yol iki ülkenin yaklaşımında kilit bir role sahiptir ve ortak çıkarlardan biridir.
Suriye savaşı başlamadan önce Suriye, Türkiye’den Ürdün’e ticari geçişi için önemli bir kapıydı. Bunlardan en önemlisi Bab El Hewa kapısıydı. Bab El Hewa kapısı, Şam ürünlerinin Avrupa’dan geçişi için de önemliydi ve Suriye hükümeti uygulanan vergilerle büyük karlar elde etti. Resmi olmayan Suriyeli kaynaklara göre, 2010 yılında 150’den fazla Türk kamyonu Suriye’ye girdi. Bir çoğu Nesib kapısından Ürdün’e, oradan da Körfez’e geçti. Yaklaşık 4 bin Suriye kamyonu da Türkiye’ye, oradan da Avrupa’ya gitti.
M4 ve M5 yolları da Suriye’nin uluslararası haritasında önemli bir rol oynuyor. M4 Karayolu Irak ile Yarubi kapısından başlayıp, Rakka ve Halep’ten geçip Lazkiye’ye kadar uzanıyor. M5 Karayolu da Halep’ten başlıyor, İdlib beldesindeki Bab El Hewa’dan geçiyor ve Şam’a kadar ulaşıyor.
Güney yollarının açılması Türkiye için bir engel çünkü bugünlerde Heyet Tahrir Şam, Suriye’ye yakınlaşmayı bozmaya çalışıyor. Heyet Tahrir Şam bu yakınlaşmayı kendi sonu olarak görüyor.
Bu nedenle kendisine bağlı gruplar, silahsız bölgelerde Şam hükümeti askerlerinin noktalarına sürekli saldırıyor, ancak yola yaklaşmıyor. Muhalif kaynaklar, Heyet Tahrir el Şam’ın bir süre önce Soçi Anlaşması’nı uygulama sözü verdiğini hatırlatarak, Ankara’nın anlaşmayı uygulamaya karar vermesi halinde yoldan 6 kilometre (M4) uzaklaşacağını söyledi.
Türkiye’ye göre Soçi anlaşması yolun denetim altında olacağı Suriye-Türkiye-Rusya üçlü mekanizmasıyla sağlanabilir. Ama siyasi gelişmelerden sonra yol teslim edildi. Şam hükümetinin bu öneriden ikna olmadığı görülüyor. Şam, Türk güçlerinin yol haritasından net bir şekilde geri çekilmesini istiyor. Ankara’ya göre, bu konuya ilişkin Şubat ayında Moskova’da iki savunma bakanının arasında yapılacak olan toplantıda görüşüleceği bekleniyor. Ankara bir süre önce Suriye’nin kuzeyinden çekilmeye hazır olduğunu duyurmuştu.
M4 karayolu
M4 karayolu, Suriye’nin kuzeyinde bulunan ve Türkiye sınırı boyunca paralel devam eden kara yoludur.
M4 karayolu Fırat’ın batısında 120 kilometre olmak üzere toplamda 682 kilometre boyunca devam eder.
Suriye’nin Akdeniz’e kıyısı olan liman şehri Lazkiye’den başlar, Cisr eş-Şuğur ve Ariha gibi ilçeleri birbirine bağlar, İdlib’in Serakib ilçesinde başka bir önemli kara yolu olan M5 karayolu ile kesişir.
M4 karayolu ile M5 karayolunun kesişimi 60 kilometre kadar sürer. Yol Serakib’den Halep’e, Halep’ten Rakka’ya, Rakka’dan da Haseke iline kadar Türkiye sınırına paralel şekilde uzanır. Irak sınırına geldiğinde Musul’da son bulur.
