Fransa öncülüğünde Ürdün’de gerçekleşen İkinci Bağdat Zirvesi’nin sonuç bildirgesi yayımlandı. Konferansa katılan ülkeler Irak’a destek verme konusunda anlaşırken, ‘dış müdahalelerin’ son bulmasına vurgu yapıldı. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, “Dışarıdan dikte edilecek bir hegemonya biçiminin yanlış olduğunu” söyledi. El-Arap gazetesi konuya ilişkin haberinde ‘Irak, İran’ın gölgesinden çıkarılmak isteniyor’ yorumunda bulundu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un inisiyatifi ile Ürdün’ün ev sahipliğinde ikinci kez düzenlenen ‘Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Konferansı’, sonuç bildirgesinin yayımlanması ile sona erdi.
Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Bahreyn, Umman, Türkiye ve İran gibi bölge ülkelerinden temsilcilerin katıldığı konferansta Macron’un yanı sıra Avrupa Birliği’nden de yetkililer yer aldı.
Konferansa Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Irak Özel Temsilcisi ve BM Irak Yardım Misyonu (UNAMI) Başkanı Jeanine Hennis-Plasschaert de katıldı.
Konferansın ardından yayımlanan sonuç bildirisinde, Irak hükümeti, ülkenin krizden çıkmasını teşvik edecek bir çözüm için İran’ın etkisinden kurtulmaya ve ‘hukuk devleti’ olmaya çağırıldı.
Bildiride, konferansa katılan ülkelerin “Irak’ın anayasa ve hukuk devleti olarak güçlendirilmesi, ilerleme, yeniden yapılanma ve ülke kaynaklarının korunmasına yönelik kurumlar oluşturulmasında Irak’a desteklerini” yinelediği belirtildi.
Konferansın, “gerilimleri sona erdirmesine ve yapıcı bölgesel ilişkiler kurmasına katkıda bulunacak şekilde Irak’a verilen kararlı desteği yansıttığı” da kaydedildi.
Ayrıca bildiride, Irak’ın kapsamlı bir kalkınma hamlesi gerçekleştirmesi ve ekonomik gelişimin inşasının yanı sıra Mısır ve Ürdün ile üçlü işbirliğinin desteklenmesinin önemine işaret edildi.
Bildiriye göre, konferansa katılan ülkeler, Irak’ta bölgesel ve uluslararası krizlerin yansımalarının atlatılmasının, bu ülkedeki kalkınma sürecini destekleyecek işbirliği ile ciddi ve etkili siyasi ve ekonomik çabalar gerektirdiğinin üzerinde durdu.
Sudani: Yolsuzlukla mücadele önceliğimiz
Konferansta konuşan Irak Başbakanı Muhammed Şiya el Sudani, “yolsuzlukla mücadelenin” kabinesinin önceliği olduğunu söyledi.
Sudani, “Yolsuzlukla mücadele için somut bir kampanya başlattık ve en yüksek mevkilerdekilerle başladık” dedi.
Başbakan Sudani, konferansa katılan ülkeleri Irak’a “yağmalanmış veya yasa dışı yollardan yurt dışına götürülen paraları iade etmeye” ve yardım etmeye çağırdı.
Macron: Irak’a dışarıdan hegemonya dikte edilmesi yanlış
Konferansta bir konuşma yapan Fransa Cumhurbaşkanı Macron ise Irak’ın dış güçler tarafından dikte edilmeyen bir yolu seçmesine izin verilmesi çağrısında bulundu.
Macron, “Dışarıdan dikte edilecek bir hegemonya biçiminin yanlış olduğuna” vurgu yaptı.
Emmanuel Macron, “Irak bugün tüm bölgeyle bağlantılı etkilere, işgallere ve istikrarsızlığa sahne oluyor” diyerek İran’ın ülkeye müdahalesine atıfta bulundu.
Fransa’nın bölge ülkesi olmasa da istikrarının bu bölgeyle de bağlantılı olduğunu dile getiren Macron, Ukrayna-Rusya savaşının jeopolitik, enerji, gıda gibi sonuçlarına da dikkat çekti.
Sisi: Dış müdahalelere karşıyız
Konferansa katılan Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi, “Mısır’ın Irak’a yönelik tüm dış müdahaleleri reddettiğini” vurguladı.
İran: İstikrarı yeniden tesis etmeye çalışıyoruz
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amir Abdullahian, İran’ın politikasının bölgede “savaştan kaçınmak ve güvenlik ve istikrarı yeniden tesis etmeye çalışmak” olduğunu savundu.
Abdullahian, İran’ın “Güney Basra Körfezi’ndeki dost ülkeler de dahil olmak üzere bölgedeki tüm ülkelerle ilişkiler kurmaya hazır olduğunu” söyledi.
Türkiye’den elçilik düzeyinde katılım
Türkiye konferansa büyükelçilik düzeyinde katıldı. Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Konferansı’na Türkiye’yi temsilen Amman Büyükelçisi İsmail Aramaz katıldı.
Büyükelçiliğin Twitter hesabından yapılan açıklamada, “Büyükelçi Aramaz konferansta yaptığı konuşmada, Türkiye’nin bölgeye yönelik izlediği dostluk ve işbirliği odaklı dış politikasına vurgu yapmıştır” denildi.
Suudi Arabistan Kürdistan Bölgesi’ne yönelik saldırıları kınadı
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, “Suudi Arabistan, istikrar ve egemenliğini koruma, kalkınma çabalarını destekleme, medeniyet, bilim ve bilgi yurdu olarak tarihi statüsünü geri kazanma ve ulusal çıkarları her şeyin üzerinde tutan yeni bir aşamaya doğru ilerlemede Irak’ın yanında yer almaktadır” dedi.
Prens Faysal, “Suudi Arabistan, Irak’taki istikrarın tüm bölgeyi etkileyeceği inancıyla Irak’ın ekonomik ve kalkınma emellerini desteklemek için her türlü çabayı sarf edecek” diye ekledi.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı ayrıca İran’ı Irak Federe Kürdistan Bölgesi’ndeki Kürt partilerine yönelik son saldırılardan dolayı eleştirerek, ülkesinin “Irak topraklarına karşı herhangi bir düşmanlığı tamamen reddettiğini yeniden teyit ettiğini” söyledi.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt ise Bağdat’ın bölgesel çatışmaların dışında tutulması çağrısında bulundu.
‘Irak, İran’ın gölgesinden çıkarılmak isteniyor’
Öte yandan El-Erap gazetesinin bugünkü gündeminde Ürdün’de gerçekleşen Bağdat Zirvesi vardı. Gazetenin haberinde şunlar kaydedildi:
Arap kamuoyu, Ürdün’ün başkenti Amman’da gerçekleşen Bağdat Zirvesi’nin Irak’ı, özellikle Sudani başkanlığındaki Koordinasyon Çerçevesi hükümetinin İran’ın etkisinden kurtarabileceğine inanmıyor. Bazı gözlemciler, zirveyi ‘sürpriz olmayan zirve’ olarak tanımladı.
2’nci Bağdat Zirvesi, dün 12 ülkeden temsilcinin katılımıyla Amman’ın batı kıyısına 50 km uzaklıkta olan Şah Huseyin Bin Telal merkezinde gerçekleşti. İlk zirve 2021 Ağustos’unda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Irak’ın inisiyatifi ile Irak’ın başkenti Bağdat’ta düzenlendi.
Fransa Cumhurbaşkanı konuşmasında ‘dışa bağımlı olmayan’ yolun izlenmesinin esas alınmasını isteyerek İran’ın Irak üzerindeki etkisine değindi. Macron, “Fransa’nın tarih ve diplomatik çalışmalarında bölgenin istikrarına bağlı kaldığına inanıyorum” dedi. Macron aynı zamanda hegemonya, emperyalizm ve dışa bağımlı olmayan yolun izlenmesi istediğini belirtti.
Macron, bölgede tıkanma, parçalanma ve güvenlik meselesinin hala devam ettiğini ifade ederek son yıllarda Irak’ın bölgesel çöküşün kurbanlarından biri olduğunu, bölgedeki mevcut parçalanmanın çözülmesi gerektiğini, böylelikle bölgenin hem bölgesel hem de dünya planlamasında başarıya ulaşabileceğini söyledi.
Yakın Doğu ve Körfez Askeri Analiz Enstitüsü (INEGMA) Direktörü Riyad Kahveci, ‘Zirveden büyük beklentiler var ancak kimse mucizeleri beklemez’ dedi.
