HABER MERKEZİ – Avrupa Birliği’nin yürütme organı Avrupa Komisyonu’nun Türkiye ile ilgili sert eleştiriler içeren İlerleme Raporu açıklandı. Avrupa Parlamentosu Türkiye raportörü Kati Piri’den ise Türkiye’yle AB ‘üyelik görüşmelerinin hemen dondurulması’ açıklaması geldi.
Avrupa Birliği’nin (AB), Türkiye İlerleme Raporu yayınlandı.
Raporun bugüne kadarkilerin en olumsuzu olması bekleniyordu, öyle de oldu.
Raporda yargı bağımsızlığı, ifade özgürlüğü ve diğer temel demokratik standartlar konusunda geriye gidiş olduğu ifade edildi.
Kati Piri: Türkiye’yle üyelik görüşmeleri hemen dondurulmalı
Raporun yayınlanmasından önce ise Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye raportörü Kati Piri açıklamalarda bulundu.
Piri, Ankara’nın uygulamaları ile Avrupa Birliği’ne kapıları kapattığını belirterek, “Buna karşılık Türk hükümeti hukukun üstünlüğü ve insan hakları yoluna dönene kadar AB’nin Türkiye ile üyelik görüşmelerini hemen dondurması gerek” diye konuştu.
Piri ayrıca Türkiye’nin “Avrupa itibarını kaybetti” açıklamasına da cevap verdi, “İlişkileri dondurmak vereceğimiz tek yanıt” dedi.
Bugün yayınlanan ve Türkiye’ye yönelik sert eleştirilerin yapıldığı İlerleme Raporu’ndan başlıklar ise şöyle:
İşkence ve kötü muamele
15 Temmuz darbe girişimi sonrasında yapılan görevden alma ve tutuklamalara dikkat çekilen raporda işkence ve kötü muameleye dikkat çekildi.
Raporda Gülen hareketiyle bağlantıların belirlenmesi amacıyla uygulanan kriterlerin ve kanıtların muğlaklığa da dikkat çekilirken, ‘bireysel mesuliyetin şeffaf olmayan ve fark gözetmeksizin oluşturulması konusunda ciddi endişeler olduğu’ belirtildi.
OHAL
Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında alınan önlemlerin Avrupa Konseyi’nin (AK) incelemesi altında olduğu belirtilirken, şu ifadelere yer verildi:
“Türkiye, AK İnsan Hakları Komiseri’nin Ekim 2016’daki tavsiyelerini ele almalı. Türkiye, alınan her önlemin sadece durumun gerektirdiği ölçüde olmasını, her durumda gereklilik ve orantılılığın sağlanmasını güvence altına almalı. Türkiye, her durumda aralarında masumiyet karinesi, ceza sorumluluğunun bireyselliği, yasal kesinlik, savunma hakkı, ve silahların eşitliğine tam saygının da aralarında bulunduğu hukukun üstünlüğünün temel ilkelerinin bir kenara itilmemesine özel itina göstermelidir.”
Yargı
Özellikle yargı bağımsızlığı konusunda gerileme yaşandığının belirtildiği raporda, bu durumun yargının genel işleyişi açısından belirgin bir sınama oluşturduğu kaydedildi.
Raporda yüksek mahkemelerin yapısında yapılan değişikliklere işaret edilirken, bunun yargının bağımsızlığını tehdit etmesi ve Avrupa standartlarında olmamasının ‘ciddi endişe kaynağı’ olduğu belirtildi.
Basın ve ifade özgürlüğü
Raporda en sert eleştirilerden biri basın ve ifade özgürlüğü alanındaki kısıtlamalar noktasında yapıldı.
“İfade özgürlüğü alanında ciddi gerileme yaşandı ve bu durum endişelerin artmasına neden oluyor” denilen raporda, daha önce yapılan önerilerin dikkat alınması istendi:
“Yasalar ve uygulama Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihadıyla uyumlu değil. İfade özgürlüğü ciddi şekilde zorlanıyor. Gazetecilere, yazarlara ve sosyal medya kullanıcılarına yönelik süren ve yeni ceza davaları, akreditasyonların iptali, çok sayıda medya organının kapatılması ciddi endişe kaynağı. Türkiye, gelecek yıl, terörle mücadele operasyonlarında da olmak üzere, ifade özgürlüğüne yönelik gereksiz kısıtlamalardan kaçınmalı.”
İnsan hakları
Raporda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve AİHM içtihadından kaynaklanan hakların uygulanmasının tam sağlanamadığı da belirtildi.
Türkiye’nin AİHS’nin ihlalini önlemek için bir eylemplanı kabul ederek sistemik sorunların üstesinden gelmek için bazı adımlar attığının ancak genel yaklaşım ve güçlü denetim mekanizması eksikliği nedeniyle bu planın uygulanmasının ve etkisinin engellendiği kaydedildi.
Terörle Mücadele Kanunu
Türkiye ile AB arasında en büyük tartışma konularından biri olan ‘Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) değiştirilmesi de raporda dikkat çeken başlıklardan.
Raporda Güneydoğu’da ‘terörle mücadele’ kapsamında insan haklarına saygının kötüleştiği ve bu durumun ‘ciddi endişe konusu olmayı sürdürdüğü’ belirtildi:
“Terörle mücadele Türkiye’nin meşru hakkı ancak terörle mücadele önlemlerinin orantılı olmasının sağlanması gerekiyor. Bu önlemlerin tüm insan haklarına saygı çerçevesinde ve uluslararası yükümlülüklere uygun olması gerekiyor.”
Yolsuzluk
Yolsuzlukla mücadele konusunda belli bir hazırlık düzeyinin mevcut olduğunun belirtildiği raporda geçen yıl bazı ilerlemeler kaydedildiği ancak yolsuzluğun yaygın ve birçok alanda ciddi bir sorun olmayı sürdürdüğü kaydedildi.
Erdoğan
Raporda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da eleştirildi. Cumhurbaşkanı’nın önemli iç ve dış politika konularına aktif şekilde angaje olmayı sürdürdüğünün ifade edildiği raporda “Başkanlık sistemine geçiş tartışması arttı ve siyasi gündemde etki yarattı” denildi.
Parlamento’nun işleyişi, dokunulmazlıklar
Raporda parlamentonun işleyişi de eleştiri konusu oldu:
“15 Temmuz öncesi parlamento iddialı bir reform programı ve vize liberalizasyonu diyaloğu üzerinde yoğun bir gündemle çalıştı. Siyasi çekişme parlamentonun çalışmalarını kuşatmayı sürdürdü. Bazı önemli yasalar uygun danışma süreci olmaksızın Kabul edildi. Çok sayıda milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılmasına olanak veren bir yasanın kabulü ciddi endişe konusu. Seçimler ve siyasi partilere ilişkin yasal çerçevenin Avrupa standartlarıyla uyumlu hale getirilmesi alanında ilerleme sağlanamadı. Parlamento üyeleri için etik kurallar kabul edilmeli.”
