HABER MERKEZİ – Polonyalı Yahudi Renia Spiegel’in Nazi soykırımına tanıklığını bugüne taşıyan hatıra defteri kitaplaştırıldı. Yaklaşık 70 yıl banka kasasında kilitli kalan hatıra defterinden Türkçeleştirdiğimiz iki kısa pasajı ve kitabın bugüne uzanan hikayesini haberimizden okuyabilirsiniz.
Çeviri-Derleme: Evren Toprak
Naziler tarafından 1942’de öldürülen Polonyalı Yahudi Renia Spiegel’in yaklaşık 70 yıldır bir banka kasasında saklı tutulan hatıra defteri ailesi tarafından kitap haline getirildi.
Kitabın yayıncısı Penguin Books’un “hem savaşın dehşetine hem de en karanlık zamanlarda dahi var olabilen hayata dair olağanüstü bir tanıklık” olarak nitelendirdiği hatıra defteri, “Renia’nın Hatıra Defteri: Genç Bir Kızın Holokost Gölgesindeki Hayatı” adı taşıyor.
19 Eylül’de okurla buluşacak kitap “Anne Frank’ın Hatıra Defteri”ne benzetiliyor.
Spiegel’in hatıralarını kaleme aldığı günlük yaklaşık 700 sayfa. Spiegel’in 15 yaşındayken kaleme almaya başladığı hatıra defteri bombaların hedefi olan yurdundan kaçısını, diğer Yahudi ailelerin alıkonulmasını ve gettoları konu alıyor.
1939’dan bugüne
1924 yılında dünyaya gelen Renia Spiegel, 1941 yılında Naziler tarafından işgal edilen ve bugün Polonya sınırları içerisinde yer alan Przemysl’den.
Kendisi, 18 yaşına girdiği 1942 yılında saklandığı bodrumda Naziler tarafından öldürüldü.
Hatıra defteri daha sonra sevgilisi Zygmunt Schwarzer tarafından saklandı.
Schwarzer toplama kampına gönderilmesi nedeniyle defteri başkasına bıraktı, fakat II. Dünya Savaşı’nda hayatta kalarak ABD’ye taşındı ve kitabı Spiegel’in kız kardeşi Elizabeth Spiegel ile Roza Spiegel’e bıraktı.
Elizabeth Spiegel ise bir türlü defteri okuyabilmeye cesaret edemediğinden onu banka kasasına kitledi.
2012 yılındaysa Elizabeth’in kızı Alexandra Bellak hatıra defterinin dünyadaki herkes tarafından okunabilmesi için İngilizceye çevrilmesi gerektiğine kanaat getirdi.
Kitaptan iki pasaj şöyle:
15 Ağustos 1939
Seninle bir süredir konuşmadım. Ders yılının sonu geleli çok oldu, yaz tatilim neredeyse bitmek üzere ve seninle konuşmadım. Sayfiyedeki teyzemi görmeye gittim, Varşova’ya gittim, annemi gördüm ve şimdi geri döndüm. Ama sen bunların hiçbirini bilmiyorsun. Burada benim düşüncelerimle kendi başına öylece yatıyordun ve gizli seferberliğimizi dahi bilmiyorsun, Rusların Almanlarla anlaşma yaptığını bilmiyorsun. İnsanların yiyecek depoladığını, herkesin teyakkuzda olduğunu ve savaşı beklediğini bilmiyorsun.
15 Temmuz 1942
