Polonya’nın Ukrayna sınırındaki bir köye düşen füze iki kişinin ölümüne neden oldu. Moskova, Polonya-Ukrayna sınırına saldırı düzenlemediğini duyurdu. ABD Başkanı Biden da “Füzenin Rusya’dan fırlatılması uzak ihtimal” dedi. ABD’li yetkililer ise füzenin Ukrayna tarafından fırlatılmış olabileceğini söyledi.
Polonya’nın Ukrayna sınırına yaklaşık 6 kilometre uzaklıktaki Przewodow köyüne dün akşam saatlerinde düşen ve iki kişinin ölümüne neden olan füze geride birçok cevapsız soruyu bırakırken, uluslararası krize neden oldu.
Rusya’nın Salı günü Ukrayna’ya düzenlediği yoğun roket saldırıları sırasında Polonya’ya roket düşmesi gözleri Moskova’ya çevirirken, Putin yönetimi iddiaları kesin bir dille reddetti.
Rusya Savunma Bakanlığı, bunun bölgedeki gerginliği artırmak isteyen Batı ülkeleri tarafından ortaya atıldığını, Rusya’nın Polonya-Ukrayna sınırı yakınlarında hiçbir bölgeyi hedef almadığını savundu.
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, kimin sorumlu olduğuna dair kesin bir kanıt olmadığını söyleyerek, “Şu anda bu füzeyi kimin fırlattığına dair kesin bir kanıtımız yok. Büyük olasılıkla Rus yapımı bir füzeydi, ancak bunların hepsi şu anda hala soruşturma aşamasında” dedi.
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, bazı askeri birliklerin hazırlık seviyesini yükseltmeye karar verdiklerini duyurdu.
‘Ukrayna’dan fırlatılmış olabilir’
Rus basınında yer alan haberlerde ise Polonya’ya düşenin bir Ukrayna füzesi olduğu öne sürüldü.
ABD merkezli Associated Press haber ajansına konuşan üç ABD’li yetkili de füzenin Ukrayna tarafından fırlatılmış olabileceğini söyledi.
Ukrayna, füzelerinden birinin Polonya’ya düştüğü iddialarını “komplo teorisi” ve “Rus propagandasının” bir parçası olarak nitelendirerek, reddetti.
ABD’den soruşturma için Varşova’ya destek sözü
İddiaların ardından ABD Savunma Bakanlığı Basın Sekreteri Tuğgeneral Patrick S. Ryder, “Basındaki haberleri takip ediyoruz. Elimizde bu haberleri doğrulayabileceğimiz bir bilgi yok fakat bunları ciddiye alıp inceliyoruz. Bir bilgi edinince bunu sizinle de paylaşacağız” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden da Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ile görüştüğünü ve “Polonya’daki soruşturmaya tam destek ve yardım teklif ettiğini” açıkladı.
Biden: Rusya’dan ateşlenmesi uzak ihtimal
Daha sonra G20 Zirvesi’nde diğer G7 ülkelerinin liderleriyle bir araya gelen Biden, gazetecilere yaptığı açıklamada “Polonya’nın Ukrayna sınırına yakın Polonya kırsalındaki patlamayla ilgili soruşturmasını destekleme konusunda uzlaştık ve tam olarak ne olduğunu ortaya çıkardığımızdan emin olacağım. Daha sonra toplu olarak bir sonraki adımımızı belirleyeceğiz. Masadaki herkes aynı düşüncedeydi” dedi.
Biden, “Tamamen araştırana kadar bunu söylemek istemiyorum, ancak Rusya’dan ateşlenmesi uzak ihtimal, ama göreceğiz” ifadesini de kullandı.
Beyaz Saray’ın “acil durum yuvarlak masa toplantısı” olarak tanımladığı toplantı için ABD, İngiltere, Avrupa Birliği, İspanya, Almanya, Kanada, Fransa, Japonya ve Hollanda liderleri bir araya geldi.
Erdoğan: Açıklamaya saygı duymak durumundayım
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, G20 zirvesi için bulunduğu Endonezya’da düzenlediği basın toplantısı sırasında soru üzerine, “Rusya’nın yaptığı açıklamaya saygı duymak durumundayım. Rusya’nın ‘Bizimle bu işin alakası yoktur’ demesi bizim için önemli” şeklinde yanıt verdi.
Erdoğan’a basın toplantısında Türkiye’nin neden toplantıya davet edilmediği ve bunun NATO’da bir bölünmüşlüğe işaret edip etmediği de soruldu. Erdoğan, bu soruya “Bizi arama imkanı o esnada olmamış olabilir. Çok da önemli değil. Bizi önemli olan işlere davet ediyorlar. Önemsiz işlere gitmemiz çok da gerek değil” yanıtını verdi.
Polonya: Kanıtları incelemeye devam ediyoruz
Bu arada Polonya ve Macaristan hükümetleri olağanüstü güvenlik toplantıları düzenledi. Polonya Hükümet Sözcüsü Piotr Muller, kanıtları incelemeye devam ettiklerini ve NATO’nun 4. maddesini kullanacaklarını söyledi.
Letonya Savunma Bakanı Artis Pabriks, bir NATO ülkesinin, toprak bütünlüğü, bağımsızlığı veya güvenliği tehdit altında olduğunu düşündüğünde müttefiklerle istişare istemesine imkan veren 4. maddeyi harekete geçirme konusunda çağrıda bulundu.
Polonya’nın NATO’nun 5. maddesinin uygulanmasını talep etmesi ise en kötü senaryo olarak gösteriliyor.
4 ve 5’inci maddeler ne anlama geliyor?
NATO üyesi ülkelerin imzalamış olduğu sözleşme kapsamında 4. madde içeriğinde “Taraflardan herhangi biri, taraflardan birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğü zaman, tüm taraflar birlikte danışmalarda bulunacaklardır” ifadesine yer veriliyor.
NATO’nun 5. maddesine göre, bir müttefike yapılan saldırı, tüm müttefiklere yapılmış sayılıyor. İttifak üyesi ülkeye bir saldırı olması durumunda 5. madde uyarınca diğer NATO üyeleri o ülkeye destek vermek ile yükümlüler. 5’nci maddenin devreye girmesi için önce 4’üncü maddenin aktive edilmesi gerekiyor.
Polonya bu adımı atarak acil NATO toplantısı talep etti. NATO’nun bu çerçevede toplanan kanıtları incelemesi ve bir soruşturma yürütmesi bekleniyor.
Ancak 4. maddenin aktive edilmesi NATO’nun çatışmaya gireceği anlamına gelmiyor. Bu 5. maddenin aktive edilmesi öncesi istişarelerin yapılması anlamına geliyor.