ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin, Tayvan ziyareti Çin ile gerilime neden oldu. Çin, “Tayvan bizim egemenlik alanımız. Buna izin vermiyoruz” dedi. Ancak Pelosi Çin’in tüm tehditlerine rağmen Tayvan’a gitti.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Çin’den gelen sert uyarılara ve askeri gözdağına rağmen Tayvan’a indi. Pelosi Taipei’den yaptığı ilk açıklamada, “ABD’nin Tayvan halkıyla dayanışması bugün hiç olmadığı kadar önemli” dedi.
Ziyaretinin ABD’nin bugüne kadar izlediği politikalarla çelişmediğini savunan Pelosi, “Tayvan liderliği ile görüşmelerimiz, ortağımıza desteğimizi teyit etmeye ve özgür, açık bir Hint-Pasifik bölgesini ilerletmek dahil, ortak çıkarlarımızı ilerletmeye odaklanacak” diye konuştu.
Pelosi, açıklamalarına şöyle devam etti:
“Dünya otokrasi ve demokrasi arasında bir seçimle karşı karşıya kalırken, ABD’nin 23 milyon Tayvanlı ile dayanışması bugün her zamankinden daha önemli.
Kongre delegasyonundan oluşan Tayvan ziyaretimiz, hiçbir şekilde 1979 Tayvan İlişkileri Yasası, ABD-Çin Ortak Bildirileri ve Altı Güvenceler bildirisi tarafından uzun süredir devam eden ABD politikasıyla çelişmemektedir. ABD, statükoyu değiştirmeye yönelik tek taraflı çabalara karşı çıkmaya devam ediyor.”
Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyaretine Çin’den sert açıklamalar gelmişti. Çin’in “İzin vermiyoruz” açıklamasına karşın Pelosi Tayvan’a gideceğini duyurmuştu. Meclis Başkanı’nın resmi internet sitesinde ziyaret programına ilişkin yayımlanan açıklamada, Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya’yı kapsayan gezinin durakları arasında Tayvan’a yer verilmemişti.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, “25 yıl aradan sonra Ada’yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı” olacak. Daha önce 1997’de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
Çin Fujian’da siren sesleri duyuldu
Çin’in Fujian kentinde siren sesleri duyulduğuna dair görüntüler geldi.
Çin: ABD büyük bedel öder
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chingying, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyareti hakkında “Burada provokatif adımlar atanın ABD olduğu aşikar. ABD, yükselen bu gerilimin sorumluluğunu üstlenmeli. ABD, Çin’in egemenliğiyle ilgili güvenliğini baltaladığı için büyük bir bedel öder” açıklamasında bulundu.
Çin hükümetinden benzer yönde sert tepkiler son günlerde gelmeye devam ediyor. Kimi Amerikalı uzmanlar, ABD’nin Ukrayna savaşına karşı Rusya’yı köşeye sıkıştırmaya çalıştığı bir dönemde Pelosi’nin Çin’i kızdıran bu hamlesini ‘gereksiz’ ve ‘düşüncesiz’ olarak niteledi.
Savaş uçakları sınır hattına dokundu
Ziyaret öncesinde, askeri gerilim tırmanmıştı. Reuters’a konuşan bir kaynak, Çin’in bu sabah Tayvan Boğazı’ndaki hassas sınır hattında birkaç savaş uçağını uçurduğunu söyledi. Çin’in birkaç savaş gemisini de dünden bu yana gayrıresmi sınıra yakın bir noktada tuttuğu belirtildi. Kaynağa göre, Pekin yönetimi bu sabah sınırı hem savaş uçaklarıyla hem savaş gemileriyle ‘sıkıştırdı’. Savaş uçaklarının taktiksel manevralarla sınır hattına kısa süreliğine ‘dokunduğu’ ve geri döndüğü de belirtildi.
Normalde her iki taraf da bu hattı geçmezken, Tayvan’ın durumu izlemek için bölgeye gönderdiği savaş uçaklarının alarm halinde hazır beklediği belirtildi. Reuters’ın kaynağı, Çin’in adımlarını ‘çok provokatif’ olarak niteledi.
Çin hükümeti, Tayvan’ı “yeniden kendi topraklarının parçası olacak ayrılıkçı bir bölge” olarak görüyor. Tayvan halkı ise kendi para birimi, pasaportu, silahlı kuvvetleri, anayasası ve seçilmiş cumhurbaşkanı olan bölgenin bağımsız bir ulus olarak görülmesi gerektiğini düşünüyor.
Tayvan liderleriyle görüşecek
Yabancı ajanslara konuşan kaynaklar ve Tayvan basını, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı’nın Tayvan lideri Tsai Ing-wen ile görüşme de dahil, toplantılarının çarşamba günü için planlandığını belirtiyor.
İnsan hakları eylemcileriyle buluşacak
Pelosi’nin ziyaret sırasında, Çin’in insan hakları sicili konusunda seslerini yükselten bir grup insan hakları aktivisti ile de biraraya geleceği öne sürüldü.
ABD gemi konuşlandırdı
Öte yandan, Pelosi’nin olası ziyareti öncesinde ABD’den gerilimi tırmandıran bir adım daha geldi. ABD’nin, uçak gemisi USS Ronald Reagan dahil olmak üzere dört savaş gemisini Tayvan adasının doğusuna konuşlandırdığı belirtildi.
Reuters ajansına konuşan bir ABD Donanma yetkilisi, gemilerin tam da gerilimin tırmandığı bir anda bölgeye gidişinin ‘rutin konuşlandırma’ olduğunu savundu. Yetkili, USS Ronald Reagan gemisinin şu an Tayvan’ın doğusundaki Filipinler Denizi’nde bulunduğunu teyit etti. Normalde Japonya yakınlarında tutulan bu gemide güdümlü füzeler bulunuyor.
Yetkili, amfibik saldırı gemisi USS Tripoli’nin de, bölgeye gemi konuşlandırılması amacıyla mayıs ayında başlatılan hamlenin parçası olarak Tayvan’ın doğusunda bulunduğunu söyledi.
Pelosi, adayı nisan ayında ziyaret etmek istiyordu ancak Covid testinin pozitif çıkması sonrasında gezisini ertelemişti.
Beyaz Saray’dan açıklama
Pelosi’yi geçtiğimiz günlerde ziyaretten vazgeçirmeye çalıştığı anlaşılan Beyaz Saray’dan da son gelişmeler üzerine yeni açıklama geldi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby, ziyareti teyit etmemekle birlikte, “Pelosi’nin Tayvan’a gitme hakkı olduğunu” söyledi. Kirby, Washington’ın Tayvan’a yönelik resmi politikasının değişmediğini de vurgulayarak gerilimi düşürmeye çalıştı.
Kremlin: Ziyaret kışkırtıcı nitelikte
Başkent Moskova’da, gündemdeki konulara ilişkin gazetecilere değerlendirmelerde bulunan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyaretinin bölgedeki gerginliği artırdığını belirterek, “(Pelosi’nin Asya turu) Bu turla ve olası bir Tayvan ziyaretiyle bağlantılı her şey tamamen kışkırtıcı niteliktedir. Durumu kışkırtırken, gerginliğin artmasına yol açıyor.” dedi. Peskov, “Elbette, bir kez daha Çin ile tam bir dayanışma içerisindeyiz. Bu konudaki çok hassas tavırlarını anlıyoruz ve haklılar” diye konuştu.