Kosova ile Sırbistan arasındaki gerginlik nedeniyle Sırbistan Cumhurbaşkanı Ulusal Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı. AB ve NATO’dan ise Kosova’daki şiddet vakalarına tepki geldi.
Kosova’nın kuzeyinde Sırp azınlıklarla Kosova hükümeti arasında yaşanan gerginliğin geçen cumartesi yeniden yükselişe geçmesi üzerine, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, pazar akşamı Ulusal Güvenlik Konseyi’ni topladı.
Vucic, özellikle Kosova’da yaşayan Sırplara itidal çağrısı yaparak, NATO’nun Kosova’daki barış gücü KFOR’a ve Avrupa Birliği misyonlarına (EULEX) karşı saldırılarda bulunmamalarını istedi.
Önceki gün, Kosova’nın kuzeyinde görev yapan Avrupa Birliği (AB) polisine Sırplarca ses bombası atılırken, yerel polis de kimliği belirsiz gruplarla silahlı çatışmaya girdi. Bazı Kosovalı Sırplar da kuzeydeki sınır noktalarına giden yollara kamyonlarla barikat kurdu.
Olaylar üzerine Kosova Başbakanı Albin Kurti, protestocuları “suç çeteleri” olarak tanımlayarak, KFOR’dan yollara kurulan barikatları temizlemesini istedi.
Gerilim nasıl başladı?
Ülkede birkaç aydır süren gerilimin ana nedeni, Kosova yönetiminin, araçlarında Sırbistan plakaları bulunan Kosovalı Sırplara, plakalarını Kosova plakasıyla değiştirme zorunluluğu getirmek istemesi. Kosova’nın bağımsızlığını tanımayan bazı Sırpların, bu kararı protestoları hala sürüyor.
Kosova’nın kuzeyindeki son sıcak olaylar, geçen cumartesi Sırp azınlığın yaşadığı bölgelere ek Kosova polisi gönderilmesi ve eski bir Sırp polisin gözaltına alınmasıyla başladı.
Dejan Pantic adlı eski polis, devlet kurumlarına, seçim yetkilileri ile polise saldırmakla suçlanıyor. Pantic, Priştine’nin plaka kararını protesto etmek üzere geçen ay istifa eden 600 kadar etnik Sırp memurdan biri.
Olaylar üzerine NATO, taraflara provokasyonlardan kaçınma çağrısı yaparken AB de, Kosova’da görevli polislerine Sırplarca yapılan saldırılara tolerans gösterilmeyeceğini açıkladı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic ise, Kosova yönetiminin kuzeydeki bölgelere ek polis göndermesinin, ‘Barış anlaşmalarına aykırı’ olduğunu savundu.
Kosova yönetiminin plaka kararıyla ilgili olarak ise, kasım sonunda AB arabuluculuğunda bir anlaşmaya varıldı. Kosova yönetimi plakalarını değiştirmeyenlere ceza verme planından geri adım atarken, Sırbistan da Kosova’daki kentlere ait yeni plaka vermeyi durdurmayı kabul etmişti.
Kosova’nın nüfus yapısı
Yaklaşık 1,8 milyon kişinin yaşadığı Kosova’da nüfusun 92’si Arnavutlar, yüzde 6’sı da Sırplar’dan oluşuyor. 1998 ile 1999 arasındaki savaşın ardından Sırbistan’dan ayrıldığını açıklayan Kosova 2008’de, bağımsızlığını ilan etmişti.
100’den fazla ülke tarafından tanınan Kosova’yı bağımsız bir ülke olarak tanımamakta direnen Sırbistan, ilişkileri normalleştirmek amacıyla 2013’te imzaladığı anlaşma uyarınca, Kosova yönetimini tanıyor. Sırbistan gibi Rusya ve Çin de Kosova’yı tanımıyor.