Brezilya’da on binlerce kişi Bolsonaro yanlılarının Kongre baskına karşı birçok kentte sokağa çıktı. Devlet Başkanı Lula diğer yetkililerle birlikte “Demokrasiyi Savunmak” adlı bildirisini yayımladı.
Brezilya’da eski devlet başkanı Jair Bolsonaro’nun destekçilerinin Kongre’yi basmasını protesto için on binlerce kişinin katılımıyla demokrasi yanlısı gösteriler düzenlendi.
Ülkenin en büyük kenti Sao Paulo’da ve ikinci büyük kenti Rio de Janerio’da kitleler eski devlet başkanı Bolsonaro’nun cezaevine gönderilmesini isteyerek “Af yok” sloganları attı.
Eylemcilerin çoğu Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva’nın mensubu olduğu İşçi Partisi’nin kırmızı renkli kıyafetler giyerek eyleme katıldı.
Eylemciler darbe girişimini savunanların da cezalandırılmasını isteyen sloganlar attı, afişler taşıdı.
Bin 500 gözaltı
Brezilya’da Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva’nın geçtiğimiz ekim ayındaki seçimleri kazanarak 1 Ocak’ta yemin etmesinin ardından Bolsonaro destekçileri, pazar günü başkent Brasilia’daki Kongre binası, Yüksek Mahkeme ve diğer resmi ofisleri basmıştı.
Camları, sanat eserlerini ve mobilyaları kıran eylemcilerin baskını 1980’li yıllarda diktatörlükten demokrasiye geçen ülke demokratik kurumlarına yönelik en ciddi saldırı olmuştu.
Ulusal Kongre ve Devlet Başkanlığı Sarayı’nı basan Bolsonaro destekçileri, güvenlik güçlerince bu binalardan çıkartılarak kontrol sağlanmıştı.
Baskın nedeniyle ilk aşamada 300 kişi gözaltına alınırken bir gün sonra bin 200 kişi daha gözaltına alındı ve sayı bin 500’e yükseldi.
Kongre baskını sürecini yönetmedeki başarısızlığı nedeniyle Başkent Valisi Ibaneis Rocha, Yüksek Mahkeme tarafından 90 gün süreyle görevinden alınmıştı.
Adalet Bakanı Alexandre de Moraes, Rocha’yı isyanı önleyememek ve saldırı karşısında “acı verici bir şekilde sessiz kalmakla” suçlamıştı.
Bolsonaro destekçileri Kongre’ye baskını seçimlerin hile ile çalındığını savunarak ordunun duruma müdahale etmesini istiyordu. Bazıları Lula’nın cezaevine gönderilmesi çağrısı yapıyordu.
Lula 2017’de yolsuzluk suçundan 18 ay cezaevinde kalmış ancak hükmün açıklanmasından dokuz yıl sonra hakkındaki suçlamalar düşürülmüştü.
Baskının ardından başkentte güvenliği yeniden sağlayan askerler, pazartesi akşamı polisle birlikte Bolsonaro destekçilerinin ordu kışlası önünde iki aydır sürdürdüğü kamp eylemini sonlandırarak çadırları yerinden söktü.
Lula ‘terör eylemi’ demişti
Pazartesi akşamı Lula yanında diğer yetkililerle beraber Kongre baskınında zarar gören binalarda incelemelerde bulundu ve “terör eylemlerini” kınayarak suçluların cezalandırılacağını duyurmuştu.
27 eyalet valisinden destek açıklaması
27 eyalet valisiyle birlikte bir açıklama yapan Lula, kışla önünde Bolsonaro destekçilerinin eyleminin sürmesine izin veren orduyu da eleştirdi.
‘Demokrasiyi Savunmak’ bildirisi
Lula da Silva ve bazı yöneticiler ayrıca, Kongre baskınına tepki göstermek için “Demokrasiyi Savunmak” isimli ortak bildiriye imza attı. “Demokrasiyi Savunmak” isimli bildiride şunlar yer aldı:
Cumhuriyetin yetkilileri, demokrasi savunucuları ve 1988 Anayasa Tüzüğü, Pazar günü öğleden sonra Brasilia’da vuku bulan terör, vandalizm, suç ve darbe eylemlerini reddediyoruz. Kurumsal önlemlerin alınması için birleşiyoruz. Ülkenin normalliğe ve saygıya ihtiyacı var. Toplumu, vatanımızda barış ve demokrasiyi savunmak için sükuneti korumaya çağırıyoruz.
Bolsonaro hastaneye kaldırıldı
Diğer yandan kaybettiği seçim sonuçlarını kabul etmeyen ve Lula’nın yemin etmesinden önce ABD’nin Florida kentine giden ve hala orada bulunan 67 yaşındaki aşırı sağcı ve milliyetçi eski devlet başkanı Bolsonaro karın ağrısı şikayetiyle pazartesi günü hastaneye kaldırıldı.
Lula, Biden’ın davetine olumlu yanıt
ABD Başkanı Joe Biden, Brezilya Devlet Başkanı Lula ile telefonda görüştü. Beyaz Saray’dan yapılan yazılı açıklamada, Biden’ın ortak gündemi değerlendirmek için şubat ayı başında Lula da Silva’yı başkent Washington’a davet ettiği, Brezilya Devlet Başkanı’nın da bu daveti kabul ettiği duyuruldu.
Lula’nın zaferi ve kongre baskını süreci
Brezilya’da 30 Ekim 2022’de düzenlenen ikinci tur devlet başkanlığı seçiminde sol görüşlü Lula da Silva yüzde 50,9, aşırı sağcı Bolsonaro ise yüzde 49,1 oy almıştı.
Seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Bolsonaro destekçileri önce ülkede günlerce süren otoyol kapatma eylemleri yapmış, ardından da ordu karargahları önünde düzenledikleri gösterilerde silahlı kuvvetleri Lula’nın devlet başkanlığı görevini devralmasına karşı müdahaleye çağırmıştı.
Ülkede cumhuriyetin ilanının 123. yıl dönümü olan 15 Kasım’da Bolsonaro yanlıları, başkent Brasilia, Sao Paulo, Rio de Janeiro, Recife ve Belen şehirlerinde orduyu Lula’ya karşı müdahale için askeri karargahların yakınında gösteriler düzenlemişti.