Ankara ile Şam arasında 11 yıl sonra yapılan ilk resmi görüşmede, ortaya çıkan anlaşmazlık konuları medyaya yansıdı. Görüşmede Türkiye’nin, desteklediği silahlı grupların ‘terörist’ olarak nitelenmesine karşı çıktığı, Şam’ın ise YPG’ye karşı adım atmaya isteksiz olduğu belirtildi.
Artı Gerçek’te yer alan habere göre, Türkiye ile Suriye arasında 11 yıl sonra Moskova’da yapılan ilk üst düzey görüşmenin arka planına dair yeni ayrıntılar ortaya çıktı.
İddiaya göre, iki ülke heyetleri arasında Türkiye destekli silahlı gruplar konusundaki anlaşmazlık sürerken, Şam yönetimi Moskova’daki görüşmede, “YPG’ye karşı Türkiye ile birlikte çalışmak konusunda istekli görünmedi.”
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve MİT Başkanı Hakan Fidan, 28 Aralık’ta Moskova’da Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile Rus mevkidaşlarının da katılımıyla bir araya gelmişti. Toplantıda Suriye’deki silahlı grupların, sığınmacıların ve ‘terörle mücadele’nin görüşüldüğü açıklanmıştı.
‘Ankara, silahlı gruplar konusundaki talebi reddetti’
Middle East Eye sitesine konuşan Türk kaynaklar ise Moskova’daki görüşmeden önce Ankara’nın, Şam’ın temel taleplerinden birini reddettiğini söyledi. Buna göre, Beşar Esad yönetiminin ‘tüm Suriyeli silahlı grupların terörist olarak sınıflandırılması’ talebi Türkiye’den kabul görmedi.
Habere göre Türk kaynak, Moskova’daki görüşmelerde Suriye hükümetinin aynı zamanda, Türkiye’nin kontrolündeki bölgeleri ‘terör bölgeleri’ olarak ilan etmek istediğini, Türk heyetinin de bunu reddettiğini anlattı. Kaynak aynı zamanda, ‘Suriye tarafının YPG’ye karşı çalışmaya istekli görünmediğini’ de söyledi.
Haberde, Türkiye’nin Şam yönetimine, sınır boyunca YPG’nin olmayacağı 30 kilometrelik bir bölge çağrısında bulunduğu, Ankara’nın aynı zamanda 1 milyon Suriyeli sığınmacının geri dönüşü için Suriye’den yardım istediği hatırlatılarak şöyle denildi:
‘Moskova Şam’a ön koşulsuz görüşme için ağır baskı yaptı’
Fakat Şam buna uymak için çok az isteklilik gösterdi ve bunun yerine Türkiye’den, görüşmelerin başlamasının ön koşulu olarak Suriye topraklarından derhal çekilmesini talep etti. Middle East Eye sitesine konuşan kaynaklara göre bu ön koşul, Esad’ın kilit önemdeki müttefiki Rusya’nın Şam’a Ankara’yla temas için ağır baskı yapması sonrasında kaldırıldı.
‘Türkiye çekilmeyi kabul etmedi’
Middle East Eye sitesi kaynaklarına, Suriye hükümetine yakın El Vatan gazetesinin geçtiğimiz Cuma günü ortaya attığı “Türkiye’nin Moskova görüşmesinde Suriye’nin kuzeyindeki askerlerini çekmeyi kabul ettiği” yönündeki iddiayı da sordu. İkinci bir kaynak, bu haberi yalanlayarak “propaganda” olarak niteledi.
Kaynak, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun geçen hafta sarf ettiği “Askerimizin çıkması için siyasi süreçte adım atılmalı. Bir boşluk varsa orayı terör örgütleri doldurmamalı” sözlerinin bağlamından koparıldığını söyledi. “Suriye topraklarını ilhak edeceğimizi hiçbir zaman söylemedik” diyen Türk kaynak, “Her zaman, orada siyasi çözüm bulununca çekileceğimizi dile getirdik” ifadelerini kullandı. Kaynak, “Türkiye, bir anlaşmaya açık olduğunu açıkça gösteriyor. Önemli konuların hızla çözülmesini beklemiyoruz” diye konuştu.
Ne olmuştu?
Ankara-Şam hattında 11 yıl sonra gerçekleşen ilk resmi temas, Türkiye’nin yeni kara harekâtından söz ettiği, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’la normalleşme mesajları verdiği ve Türkiye’nin seçim sürecine girdiği bir dönemde gerçekleşmişti. Görüşmenin ardından üç ülkenin savunma bakanlıklarından yapılan açıklamalarda, üçlü format kapsamındaki temasların süreceği vurgulanmıştı.
Akar ‘liderlerin de görüşebileceğini’ açıklarken, Çavuşoğlu ikinci toplantı için “Üçlü görüşmeyi Ocak’ın ikinci yarısında yapalım dedik. Görüşme üçüncü bir ülkede olabilir” demişti.
Türkiye bugüne dek Suriye’ye üç kara harekâtı düzenledi. İstanbul Taksim’deki bombalı saldırı sonrasında AKP iktidarı dördüncü bir harekâta dair açıklamalarını tırmandırırken, böyle bir adıma hem ABD, hem Rusya’dan itiraz gelmişti. Aynı süreçte Erdoğan, Şam yönetimiyle olası temaslara yeşil ışık yakmıştı. “Bundan sonraki süreçte Mısır ile bu iş nasıl yoluna girdiyse, aynı şekilde Suriye ile de bu iş yoluna girebilir. Siyasette küslük olmaz” diyen Erdoğan, Putin’e Moskova’nın arabuluculuğunda üçlü bir mekanizma teklifinde bulunduğunu açıklamıştı.
Erdoğan, savunma ve dışişleri bakanlarını biraraya gelmesi sonrası bir liderler buluşması yapılabileceğini de söylemişti. Esad ise bu açıklamalara yanıtında ‘Ankara ile görüşmelerin şu anda sadece istihbarat niteliğinde olduğunu’ belirtip, “Suriye Türkiye’den laf değil, icraat bekliyor” demişti.