ABD, Türkiye’yi gümrüksüz ticaret programından çıkarıyor

HABER MERKEZİ – ABD, Türkiye’yi gelişmekte olan ülkelere sunulan ticaret programından çıkarıyor. Karara gerekçe olarak, Türkiye’nin “ekonomik olarak yeterince gelişmiş olması” gösterilse de atılan bu adımın arkasında Türkiye’nin Rusya’dan alacağı S-400 hava savunma sisteminin olabileceği belirtiliyor.

ABD, Türkiye’yi Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’nden (GTS) çıkarmaya hazırlanıyor.

ABD’nin 1974’te yürürlüğe giren, en eski ve en büyük ticari programı olan GTS, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 131 gelişmekte olan ülkeye toplam 3 bin 474 üründe ABD pazarına gümrüksüz giriş imkanı sağlıyor.

Türkiye program kapsamında ABD’ye 2017 yılında 1 milyar 660 milyon dolarlık ürün satmıştı. Bu, ABD’nin Türkiye’den yaptığı tüm ithalatın %17’sine tekabül ediyor.

Trump’tan Kongre’ye mektup

Başkan Trump’ın Kongre’ye yolladığı mektup, Beyaz Saray tarafından yayınlandı.

Mektupta, “Türkiye’yi gelişmekte olan ülkelere sunulan GTS Programı’ndan çıkarmak niyetimi size bildiriyorum” ifadeleri yer aldı.

Trump’ın bu adımı şu sözlerle gerekçelendirdi:

“Türkiye’nin ekonomik durumu göz önünde bulundurularak artık GTS’den yararlanan gelişmekte olan ülkeler listesinde olmaması gerektiğini düşündüğüm için bu adımı atıyorum. Fakirliğin azalması, kişi başına düşen yıllık milli hasıla ve ticaret yaptığı ülkelerle ithalatın artması ve Türkiye’deki sektörler, gelişmiş ticaretinin göstergesidir.”

Mektupta ayrıca, ABD’nin Türkiye ile adil ve mütekabiliyet esasına dayalı ticari ilişkilerini sürdüreceği belirtildi.

Öte yandan Trump, yine Kongre’ye gönderdiği ayrı bir mektupta Hindistan’ın da söz konusu GTS Programından çıkarılması niyetini ifade etti.

Ankara’dan ilk tepki

ABD’den atılan bu adımın ardından Ankara’dan ilk açıklama Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’dan geldi.

Pekcan, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, “Söz konusu karar iki ülke hükumetleri tarafından beyan edilen 75 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi ile çelişmektedir” dedi ve devamla şunları kaydetti:

“Bu karar aynı zamanda ABD’li küçük ve orta ölçekli firmalar ile üreticileri de olumsuz etkileyecektir. Stratejik ortağımız olan ABD ile aramızdaki ticaret hacmini artırmaya yönelik çalışmalarımıza hız kesmeden devam edeceğiz.”

Anlaşma neleri içeriyor, karar neyin göstergesi?

NTV Washington Temsilcisi Hüseyin Günay’ın aktardığına göre anlaşma kapsamında gümrük vergisinden muaf ürünler, gıda ürünleri başta olmak üzere katma değeri yüksek olmayan ürünleri kapsıyor.

Ancak GTS kapsamındaki ürünler arasında geçen yıl ABD’ye 1 milyar doları aşkın tutarda satış yapan otomotiv sektörü de bulunuyor.

Günay, gerekçenin ‘Türkiye ekonomisinin gelişmiş olmasından ziyade Rusya’dan bu yıl içerisinde S-400 hava savunma sistemlerini teslim alması’ olabileceğini söylüyor.

S-400’ün Türkiye tarafından alınacak olmasının ABD yaptırımlarına neden olabileceği belirtilmesine rağmen ABD’nin yaptırımlarla Ankara’ya savunma sanayiini hedef alabileceği kaydediliyordu.

Öyle ki Hürriyet’in eski Washington temsilcisi Cansu Çamlıbel, “Washington, bu teknik süreç geri dönülmez bir biçimde başlamadan önce bahar aylarında proaktif bir çıkış yapma niyetinde” diye bildirmişti.

“ABD ile S-400 krizinde keskin viraj”: Ankara için ‘bu bitmiş bir anlaşma’

Ne zaman feshedilecek?

Trump’ın kongreye yolladığı mektup, Türkiye’nin programdan çıkarılması için yeterli.

Kararın şimdi Türkiye’ye bildirilmesi ve Kongre tarafından bir itiraz gelmezse veya Trump geri adım atmazsa gümrük muafiyetinin tek taraflı olarak 60 gün içerisinde feshedilmesi bekleniyor.

Gazete Karınca, NTV, Dünya, AA