‘BAŞKANLIK’ TEKLİFİ | 6, 7 ve 8’inci maddeler kabul edildi

HABER MERKEZİ – ‘Başkanlık sistemini’ de içeren Anayasa değişiklik teklifinin maddelerine geçilmesi 338 oyla kabul edilmişti. Teklifin maddeleri üzerindeki görüşmeler sürerken, teklifin ilk sekiz maddesi kabul edildi.

‘Başkanlık sistemini’ de içeren 18 maddelik Anayasa değişiklik teklifinin maddelerine geçilmesi Meclis’te 338 oyla kabul edildi. 480 milletvekilinin katıldığı oylamada 134 ret, 2 çekimser, 5 boş ve 1 geçersiz oy kullanıldı.

AKP’nin hedefi, görüşmelerin 23 Ocak Pazartesi gününe kadar tamamlanması ve referandum sürecinin başlatılması.

Anayasa teklifinin referanduma götürülebilmesi için ise en az 330 milletvekilinin kabul oyu vermesi gerekiyor.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli teklife Meclis’te de, referandumda da ‘Evet’ oyu vereceğini söylemişti. HDP ve CHP ise teklife karşı çıkıyor.

Maddeler görüşülüyor

Adı ‘partili cumhurbaşkanlığı’ sistemi olarak değiştirilen ‘başkanlık sistemini’ de içeren Anayasa değişiklik teklifinin maddeleri üzerindeki görüşmeler hala sürüyor.

Görüşmelere dair öne çıkan gelişmeler şöyle:

8. madde kabul edildi

Anayasa değişikliğinde Cumhurbaşkanı’nın yetkilerini düzenleyen sekizinci maddenin gizli oylaması sona erdi. Oylamada 481 milletvekili oy kullandı. Çıkan sonuçlara göre madde 340 “evet”, 135 “hayır” ile kabul edildi. Oylamada 5 “boş”, ve 1 de “geçersiz” oy çıktı.

Son oylamayla birlikte 18 maddeden oluşan değişiklik teklifinin ilk 8 maddesi üzerindeki birinci tur oylamaları tamamlandı.

8. madde ne getiriyor?

Değişiklik teklifi ile mevcut Anayasa’nın 104. maddesinde “Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir” ibaresi, “Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder” olarak değiştiriliyor.

Böylece Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olarak tanımlanıyor ve ‘devlet başkanı’ sıfatına kavuşturuluyor. Cumhurbaşkanına, TBMM içinden veya dışından bakan atama ve görevden alma, devlet başkanı ünvanı ile kendi kabinesini oluşturma ve yönetme yetkisi de değişikliğin kabulü halinde verilecek yetkililer arasında yer alıyor.

Ayrıca yıllık bütçelerin belirlenmesi ve TBMM’ye sunulması yetkisi de bakanlar kurulundan alınarak Cumhurbaşkanına veriliyor.

7. madde kabul edildi

Değişiklik teklifinin en kritik maddelerinden birisi olan “partili cumhurbaşkanlığı” getirecek olan yedinci madde üzerine görüşmelerin tamamlanmasının ardından maddenin oylamasına geçildi.

Oylama sonucunda “Partili cumhurbaşkanlığı” düzenlemesini getirecek olan değişiklik teklifinin yedinci maddesi 340 “evet”, 136 “hayır” oyu ile kabul edildi. Oylamada 4 “boş”, ve 2 de “geçersiz” oy çıktı.

7. madde ne getiriyor?

Teklifte anayasanın 101. maddesinde yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer” ibaresinin değişiklik ile “varsa partisi ile ilişiği kesilir” ibaresi çıkarılarak, “Partili Cumhurbaşkanlığı” adı verilen sistem oluşturuluyor. Bu yolla Cumhurbaşkanı seçilen kişinin tarafsızlığı ortadan kaldırılıyor.

Cumhurbaşkanı seçilen kişinin görev süresi dolduktan sonra da görevde kalmasının önünü açan bir ibare de teklifin kabul edilmesi halinde anayasaya ekleniyor. Mevcut anayasada yer alan “Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam eder” ibaresinin, “Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder” biçiminde değiştirilmesi ile görevde bulunan Cumhurbaşkanının seçimler yenilenmedikçe görevde kalması sağlanıyor.

6.madde kabul edildi

Anayasa teklifi görüşmelerine dün gece saatlerinde Meclis’te yaşanan kavganın ardından bugün 14:00’da devam edildi.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel dün gece yaşanan kavgaya gönderme yaparak, “Bir bardak çayımızı içmeye gelenler, dün buraya kanımızı içmeye gelmişler” diye konuştu.

6. maddesinin oylamasında toplam 483 milletvekili oy kullanırken , 343 ‘Evet’, 137 ‘Ret’, 2 ‘Boş’, 2 ‘Geçersiz’ oy kullanıldı.

7. ve 8. maddenin de bu akşam görüşülmesi bekleniyor.

6. madde ne getiriyor?

Değişiklikle TBMM; Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisinden çıkarılacak. Meclis Araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.

3, 4 ve 5’inci maddeler kabul edilmişti

Anayasa değişikliğinin 3’üncü, 4’üncü ve 5’inci maddeleri yapılan oylamalar ile kabul edilmişti.

Değişiklik teklifinin üçüncü maddesi 341 ‘evet’ oyuyla, 4. madde ise 343 ‘evet’ oyu ve 5’inci madde de 343 ‘evet’ oyu ile kabul edilmişti.

3. madde ne getiriyor?

Üçüncü madde milletvekili seçilme yaşıyla ilgili düzenlemeyi kapsıyor.

Mevcut Anayasa’nın 76. Maddesinde 25 olarak belirlenen seçilme yaşı teklif edilen değişiklik ile 18’e indiriliyor.

Aynı maddedeki milletvekili seçilmeye engel halleri belirleyen kısımda yer alan “yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar” kısmında ise , “askerlikle ilişiği olanlar” şeklinde değişikliği öngörülüyor.

4. madde ne getiriyor?

Dördüncü madde Anayasa’nın 77. Maddesinde belirlenen esasa göre 4 yılda bir yenilen genel seçimlerin 5 yıla çıkarılmasını ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile aynı gün yapılmasını ön görüyor.

5. madde ne getiriyor?

Değişiklikle Anayasa’nın 87. maddesinin değiştirilmesi teklif edilmekte ve “…Bakanlar Kurulunu ve Bakanları denetlemek…” görev ve yetkisinin, Meclis görev ve yetkileri arasından çıkarılması öngörülüyor.

‘Gizli oy’ kavgası

Üçüncü madde için oylamaya geçilirken, oylama sırasında AKP ve CHP’li vekiller arasında ‘gizli oy’ tartışması nedeniyle tartışma çıktı.

İki partinin vekilleri arasında yaşanan tartışma yumruklu ve tekmeli kavgaya dönüştü.

CHP’li vekil Tuncay Özkan yaşananları “AKP’liler kadın vekilimize saldırıp telefonunu gasp ederek bu görüntüleri silmek istedi! Başbakan ve M.Elitaş açık oy kullanırken yakalandı” sözleriyle anlattı.

Teklifin 1. ve 2. maddesi kabul edilmişti

Anayasa değişikliğinin 1. ve  2. maddeleri yapılan oylamalar ile kabul edilmişti.

Değişiklik teklifinin birinci maddesi 347 ‘evet’ oyuyla, 2. madde ise 343 ‘evet’ oyu ile kabul edilmişti.

1. madde ne getiriyor?

Teklifin 1. maddesi Anayasa’nın 9. maddesine “Bağımsız” ibaresinden sonra “ve tarafsız” ibaresini ekliyor. Anayasa’nın 9. maddesinde yer alan “Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır” ibaresi “Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır” diye değiştirilmesini ön görülüyor.

2. madde ne getiriyor?

Görüşülmeye başlanan değişikliğin ikinci maddesi Anayasanın 75. maddesinde yer alan, “Türkiye Büyük Millet Meclisi genel oyla seçilen beşyüzelli milletvekilinden oluşur” maddesinde değişikliği ön görüyor.

Teklifle madde “Türkiye Büyük Millet Meclisi genel oyla seçilen altıyüz milletvekilinden oluşur” biçiminde değiştiriliyor. Teklifin kabul edilmesi durumunda 550 olan mevcut milletvekili sayısı 600’e çıkarılıyor.