Küba için casusluk yapan ABD’li askeri istihbarat analisti Ana Belen Montes 20 yıldan uzun süre cezaevinde kaldıktan sonra tahliye edildi. Montes ABD’nin Küba politikasını yanlış bulduğu için casusluk yaptığını kabul etmişti.
ABD’nin yakaladığı en ünlü Soğuk Savaş dönemi casuslarından biri olan Montes, 20 yıldan fazla hapis yattıktan sonra serbest bırakıldı.
65 yaşındaki Montes, Savunma İstihbarat Ajansı’nda analist olarak çalışırken Küba hesabına casusluk yaparken yakalanmıştı.
Porto Rikolu bir aileden gelen 65 yaşındaki Montes 2002 yılında ABD’nin askeri istihbarat örgütü Savunma İstihbarat Teşkilatı’ndaki (DIA) üst düzey pozisyonunu aralarında ABD’li casusların kimlikleri de olmak üzere gizli bilgileri Havana yönetimine sızdırma amacıyla kullandığını kabul etmişti.
Montes casusluk suçundan 45 yaşındayken 25 yıl hapis cezası almıştı.
BBC Türkçe’nin haberine göre, 2001’de tutuklanmasının ardından yetkililer, Montes’in ABD’nin Küba’daki istihbarat operasyonlarının neredeyse tamamını ifşa ettiğini açıklamıştı.
DIA için 1985’te çalışmaya başlayan Montes hızla kariyerinde yükselmiş ve kurumun en yetkili Küba analisti olmuştu.
ABD’ye en hasar veren casus
Bir yetkiliyse, Montes’in ABD tarafından yakalanan casuslar arasında “en çok hasar vereni” olduğunu belirtmişti.
George W. Bush döneminde karşı istihbarat biriminin başkanlığını yürüten Michelle Van Cleave 2012’de Kongre’de yaptığı açıklamada “Montes’in Küba’yla ilgili bildikleri her şeyi ve Küba’da nasıl faaliyet gösterdiklerini açığa çıkarttıklarını” söylemişti.
Cleave “Dolayısıyla Kübalılar onlar hakkında bildiğimiz her şeyin farkındaydı ve bunu lehlerine kullanabiliyorlardı. Buna ek olarak çalışma arkadaşlarıyla yaptığı sohbetlerde Küba’yla ilgili tahminlere nüfuz edebiliyordu ve ayrıca topladığı bilgileri diğer güçlere aktarma fırsatını da buldu” demişti.
Montes tutuklanmasının ardından dört Amerikan casusunun kimliklerini açığa çıkartma ve çok büyük miktarda gizli bilgiyi aktarmakla suçlandı.
25 yıl hapis cezası veren yargıç, Montes’i “tüm bir ulusu” tehlikeye atmakla suçlamıştı.
Ancak Soğuk Savaş döneminde yakalanan diğer meşhur casusların tersine, Montes’in motivasyonu ideolojiydi. Kısmen Reagan yönetiminin Latin Amerika’daki faaliyetleri nedeniyle Küba istihbaratıyla çalışmayı kabul etmişti.
Savunma Bakanlığı’nın raporuna göre Montes özellikle ABD’nin Nikaragua’da savaş suçları işlemekle suçlanan sağcı kontra gerillalarına verdiği desteğe öfkelenmişti.
Nikaragua’daki Amerikan faaliyetlerine kızgınlığını dile getirmesinden sonra Montes’e ilk olarak, Johns Hopkins Üniversitesi’ndeki bir arkadaşı yaklaşmıştı. Daha sonra New York’ta yediği bir akşam yemeğinde bir Küba istihbaratı görevlisiyle tanıştırıldı.
Küba konusunda kıdemli analist
Havana’da eğitim almasından bir yıl sonra Savunma İstihbarat Ajansı’na girdi ve burada kurumun Küba yönetimi konusundaki kıdemli analisti oldu.
Neredeyse 20 yıl boyunca başkent Washington’daki restoranlarda birkaç haftada bir Kübalı bağlantılarıyla buluştu ve bir çağrı cihazı aracılığıyla çok gizli bilgiler yolladı. Talimatlarını ise kısa dalga radyo üzerinden yapılan yayınlarla aldı.
ABD’nin Küba politikalarını sert eleştirmişti
ABD’nin Afganistan işgalinden kısa süre sonra 21 Eylül 2001’de tutuklanan ve bir yıl sonra hakkındaki hüküm açıklanan Montes vicdanına göre hareket ettiğini ve ABD’nin Küba politikasını zalim ve adaletsiz bulduğunu söylemişti.
Montes “Küba’ya değerlerimizi ve siyasi sistemimizi empoze etme çabalarımıza karşı adanın kendisini savunmasına yardım etmek için ahlaki olarak kendimi zorunlu hissettim” ifadelerini kullanmıştı.
Amerikan istihbarat yetkililerinin bir hükümet çalışanının Küba hesabına casusluk yaptığı bilgisini almasından sonra Eylül 2001’de tutuklandı.
5 yıl gözetim altında tutulcak
Montes serbest bırakılmasının ardından beş yıl daha gözetim altında tutulacak ve internet kullanımı gözlemlenecek.
Montes ayrıca kamuda çalışamayacak ve izin verilmeden yabancılarla buluşamayacak. Ancak Montes’i tutuklayan FBI ajanlarından Pete Lapp, Montes’in Kübalı ajanlarla yeniden temas kurmaya çalışacağını sanmadığını söyledi.
Lapp “Hayatının o kısmı sona erdi. Onlar için yapacağını yaptı. Özgürlüğünü tehlikeye atacağını sanmıyorum” dedi.
ABD’de Başkan Joe Biden yönetiği Küba’ya yönelik yaptırımların bazılarını yumuşatsa da Karayip ülkesine yönelik Soğuk Savaş döneminde konulan ambargoyu devam ettiriyor.