The Middle East Eye internet sitesinin yazarlarından Danni Makki, Türkiye’nin Suriye’ye düzenlediği hava harekatının ardından kara harekatına dair verdiği mesajı ve Beşar Esad’ın Rusya lideri Vladimir Putin’den neden istediği desteği bulamadığını yazdı.
Rusya’nın Ukrayna savaşıyla meşgul olması, Esad hükümetini Ankara’nın saldırısına nasıl tepki vereceği konusunda kararsız bırakıyor.
Şam, Ankara ile bölgedeki Kürt liderliğindeki güçler arasındaki sınır ötesi çatışmaların ardından Türkiye’nin kuzeydoğu Suriye’de bir kara saldırısına doğru ilerlemesini bekliyor.
Pazar günü Türk ordusu, Suriye’nin kuzeydoğusunun çoğunu kontrol eden YPG’ye bağlı güçleri hedef alan bir hava operasyonu başlattı. Türkiye, operasyonun, Ankara’nın YPG bağlantılı zanlılar tarafından gerçekleştirildiğine inandığı 13 Kasım İstanbul saldırısına bir yanıt olduğunu söylüyor. YPG ise olaya karıştığını yalanladı.
Şimdiye kadar, Tel Rıfat ve Kobani de dahil olmak üzere Suriye’nin kuzeyindeki birçok yeri hedef alan hava saldırısında Suriye askerleri, Kürt savaşçılar ve siviller de dahil olmak üzere onlarca insan öldü.
Esad misilleme konusunda isteksiz
Suriye’den şüpheli misilleme roketleri Türkiye’nin Karkamış ilçesinde, Antep ilindeki bir sınır kapısı yakınında üç kişiyi öldürdü ve Ankara’yı bir kara operasyonuna yaklaştırdı.
Yaklaşan saldırı ve Suriye birliklerinin kaybına rağmen, Beşar Esad hükümeti, özellikle müttefiki Rusya’nın kaynaklarını Ukrayna’daki savaşa kaydırırken başka bir çatışmaya ilgisiz göründüğü için misilleme tehdidinde bulunma konusunda isteksiz.
Ancak Suriye dışişleri bakanlığından bir kaynak Middle East Eye’a verdiği demeçte, “Şam zor durumda olmasına rağmen kendini savunmaktan çekinmeyecek” dedi. İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir kaynak, “Toprak bütünlüğü ve egemenlik söz konusu olduğunda bir bütün olarak duracağız ve Türkiye’nin kendi güvenlik kaygıları olsa da bu, düşmanlık yaratmak ve toprakları işgal etmek için bir bahane olarak kullanılmamalı” dedi.
Türkiye ve Rusya askeri operasyon için pazarlık yapıyor
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu hafta başlarında son saldırının hava saldırılarıyla sınırlı olacağını söylese de, o zamandan beri Ankara’daki ton değişti. Bazı gizli kaynaklar, Türk ve Rus yetkililerin önümüzdeki haftalarda küçük çaplı bir Türk askeri operasyonu için pazarlık yaptıklarını söyledi.
Bir kara operasyonu, Kürt güçlerince yönetilen bölgelere yakın bölgelerde faaliyet gösteren Suriye hükümet güçleriyle bir çatışmaya neden olma riskini taşıyor.
Resmi devlet haber ajansı SANA’ya konuşan askeri kaynaklara göre, Pazar günü düzenlenen ilk Türk hava bombardımanında aralarında Suriye askerlerinin de bulunduğu en az 29 kişi yaşamını yitirdi.
Suriye’de geniş bir kaynak ağına sahip İngiltere merkezli aktivist bir grup olan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Suriye ordusunun şimdiye kadar beş üyesinin öldürüldüğünü söyledi.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayman Sousan, Amerikan ve Türk işgallerinin eylemlerini kınadı ve hükümetin topraklarını korumak için her şeyi yapacağını söyledi.
Facebook’ta yayınlanan açıklamada Sousan, “Güvenliği sağlamak saldırganlık, saldırılar ve işgal yoluyla değil, iş birliği yoluyla sağlanır ve komşu ülkelerde güvenlik sorumluluğu ortak bir sorumluluktur” dedi.
Saldırı tüm planları alt üst edebilir
Saldırı aynı zamanda, MİT Başkanı Hakan Fidan’ın Eylül ayında Suriye ulusal istihbarat servisi başkanı Ali Memlük ile görüşmesi sırasında başlatılan Suriye-Türkiye yakınlaşması için uzun süredir beklenen planları da alt üst edebilir. Bu görüşmeye Ruslar aracılık etti.
Hatta Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile ilişkilerinin düzeltilebileceğini söyleyecek kadar ileri gitmişti. TBMM’de gazetecilere verdiği demeçte, “Esad ile bir görüşme yapılabilir. Siyasette dargınlık yok. Er ya da geç adım atabiliriz” dedi.
Rusya geri planda kalıyor
Rusya’nın rolü, Ukrayna savaşı ve Türkiye’nin karşısında duramaması nedeniyle gözlemci konumuna indirildi ve Şam’ı kuzey komşusuyla yüzleşmek ya da geri çekilmek konusunda büyük bir baş ağrısıyla baş başa bıraktı.
Dışişleri bakanlığı kaynağı, Rusya’nın geçmişte Şam ile Ankara arasındaki iletişim hatlarını denetlediğini söyledi. “Sıkı bir operasyon alanında, komşu devletler arasında bir güvenlik hattı veya mutabakat çok önemlidir.”
Suriyeliler ve Ruslar, Türkiye ile en son 2020’de İdlib’de karşı karşıya geldiklerinde, güvenlik koridorları oluşturmak için bir anlaşma sağlanamadan önce tüm taraflar için oldukça maliyetli bir olaydı. Ancak Rusya’nın Suriye savaşındaki rolü, bu yılın başlarında Ukrayna’yı işgal etmeye başlamasından bu yana değişti.
Çatışmaların içine sürüklenmekten kaçınıyor
Moskova, S300 hava savunma sistemi gibi önemli kaynakları Suriye’den uzaklaştırmasına yol açan derin ve pahalı bir savaşa saplanmış durumda.
Rusya’nın önceliği, Türkiye’nin Ukrayna savaşındaki tarafsızlığının Ankara için güçlü bir pazarlık kozu olmaya devam ettiği bir dönemde, Suriye’deki karmaşık çatışmaların içine sürüklenmekten kaçınmak.
Türkiye’ye yeşil ışık mı?
Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev Salı günü yaptığı açıklamada, “Suriye’nin sadece kuzey ve kuzeydoğu bölgelerinde değil, tüm ülkede tansiyonun tırmanmasını önlemek için Türk meslektaşlarımızı belirli bir itidal göstermeye çağıracağız. Bununla birlikte, Türk hava operasyonu İstanbul’un merkezindeki son terör saldırısı Ankara tarafından haklı çıkarıldı dedi.
YPG’nin hakim olduğu Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçlerini (SDG) destekleyen ve onlara destek sağlayan ABD Savunma Bakanlığı, “Gerilimi düşürün” çağrısında bulundu ve Türkiye’nin hava saldırılarının potansiyel olarak yer değiştirebileceği konusunda uyardı.
ABD güvenliğini tehdit ediyor
Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Bu tırmanış, IŞİD Karşıtı Küresel Koalisyon’un IŞİD’i zayıflatmak ve yenilgiye uğratmak için yıllardır sürdürdüğü ilerlemeyi tehdit ediyor. Suriye’deki son hava saldırıları, IŞİD’i yenmek ve on binden fazla IŞİD tutuklusunu gözaltına almak için Suriye’de yerel ortaklarla birlikte çalışan ABD personelinin güvenliğini doğrudan tehdit etti” ifadesi kullanıldı.
Ancak Moskova ve Washington’dan gelen uyarılara rağmen, Türkiye’nin harekatı yakın görünüyor ve Rus birlikleri Ukrayna’da dolaşırken, kuzeydoğu Suriye’de yeni ve belirsiz bir gerçeklik ufukta olabilir.