Tarım ve hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı deprem bölgesinde, depremin ardından yaşanan sorunları ve bu sorunların ülkeye yansımasını Gazete Karınca’ya anlatan HDP Mersin Milletvekili Rıdvan Turan, iktidarın politikalarını eleştirerek şunlara dikkat çekti:
- Bölgedeki yıkım dış ticaret açığını arttıracak.
- Çiftçi üretemediği için çarşıda pazarda fiyat artacak.
- İnsanların yaşam maliyeti krizi tetiklenecek.
- Tarım alanlarının yapıya açılması hem üretimi olumsuz etkileyecek hem de deprem dayanıklılığı sorunu yaratacak.
- Vergiler artacak.
Türkiye’nin tarım ve mera alanlarının büyük bir kısmının yer aldığı deprem bölgelerindeki çiftçilerin sorunları devam ediyor.
1 Mart’ta (dün) Halkların Demokratik Partisi (HDP) Mersin Milletvekili Rıdvan Turan, deprem bölgesindeki çiftçilerin kayıplarının devlet tarafından karşılanması ve tarımsal sorunların tespit edilerek çözüme ulaştırılması amacıyla Meclis’e araştırma önergesi sundu.
‘Acil olarak deprem tarım eylem planı hazırlamanın zaruri bir hale geldiği’ vurgulanan önergede, “Bölgedeki tarımsal üretimin desteklenmesi amacıyla kapsamlı tarım politikalarının oluşturulması ve uygulanması sadece deprem bölgesine değil aynı zamanda bütün Türkiye’nin tarımsal gelişimine katkı sunacaktır” denildi.
Depremlerden etkilenen şehirlerdeki çiftçilerin ihtiyaçlarını ve alınması gereken önlemleri Gazete Karınca’ya anlatan Rıdvan Turan, “İktidarın aldığı önlemler bir kanser hastasını aspirinle tedavi etmek gibi” benzetmesini yaptı.
‘İhracat potansiyeli olan bölge artık bu potansiyele sahip değil’
Deprem bölgesinde hem tarım hem de hayvancılık açısından çok önemli ölçüde bir tahribatın söz konusu olduğunu ifade eden Turan, “Yaşanan depremlerin etkileriyle birlikte çok ciddi sorunlar da ortaya çıktı. Bölgede 300’den fazla çiftçi bulunmakta” diyerek sözlerini şu şekilde sürdürdü:
Birçok insan, hayvanlarını yok pahasına satmak zorunda kaldı. Özellikle meyve fideleri üreten üreticiler bulundukları şartlardan ötürü fidelerine bakamadıkları için satmak zorunda kaldı. Hatta bir kısmı satamadı, fideler kurudu. Bunlar gibi birçok örnek var. Türkiye potansiyeli düşünüldüğünde, yaklaşık yüzde 10 gibi bir ihracat potansiyeline sahip bu bölgede artık bu potansiyel yok.
Turan, “Türkiye’nin dış ticaret açığının devasa boyutlarda olduğu düşünülürse, buradan kaynaklanacak maliyetin de bu açığı daha da fazla artıracağı ortada. Ayrıca bölgeden toplanamayacak vergilerle, vergi gelirleri de azalacak. Bunların hepsi günün sonunda çiftçilere dönecek” dedi.
‘Borçların ertelenmesinin insanlarda bir karşılığı yok’
“İktidar, bir takım tedbirler almaya çalışıyor ama bu durum kanser olmuş bir hastayı aspirinle tedavi etmek gibi diyebiliriz” diyen Turan, şunları aktardı:
Mesela çiftçi borçlarını ertelemek ya da faizlerin bir kısmını alınmaması gibi önlemler yeterli değil. Borçların 5 sene ya da 10 sene ertelenmesinin depremleri yaşayan insanlar için hiçbir karşılığı yok. Çünkü oradaki insanlar gerçekten bir lokma ekmeğe muhtaç haldeler.
Turan, yapılması gerekenleri şu şekilde özetledi:
Devlet olarak yapmaları gereken deprem bölgesindeki çiftçilerin tüm borçlarını silmek. Mazot, gübre, tohum, veterinerlik hizmetleri gibi temel ihtiyaçların en az yüzde 80’inini karşılamalı. Ayrıca Hazine’ye ait birçok boş arazi var. Ve bu alanlara sahip olmayan insanlar var. ‘Elimizde şu kadar hazine arazisi var ve bu hazine arazilerini değişim değeri üzerinden değil, kullanım değeri üzerinden üretim yapacak çiftçilere bedelsiz olarak veriyoruz’ demeli. Çiftçi olarak faaliyet sürdürecek, bitkisel üretim ya da hayvansal üretim yapacak, her insanı yaşamını da sürdürebilmesi için desteklemeler de bulunmalı. Bu destek de şundan ötürü önemli, bu insanların evleri yıkıldı, yaşayabilecek alanları olmalı ki üretebilsinler. Yani insanların barınma ve beslenme ihtiyaçları da karşılanmalı.
‘Türkiye’de bir açlık krizi tetiklenebilir’
“İktidarın içinde olduğumuz durumun farkında olmadığı, yaptıkları politikalardan anlaşılıyor” diyen Turan, şunları kaydetti:
Deprem bölgesi en azından eski üretim potansiyeline kavuşmazsa Türkiye’de bir açlık krizi tetiklenebilir. Mesele sadece deprem bölgesindeki üretim de değil Türkiye’nin genelinde ciddi bir kuraklığın söz konusu olması. Uzun zamandır üretim zaten kötü durumdaydı. Şimdi de bölgede üretim durma noktasında. İktidarın bu pencereden bakması lazım. Ama hep yaptıkları şeyi yine yapıyorlar. Sel de olsa, deprem de olsa orman yangınları da olsa sadece ödemeleri biraz erteleme ve faizleri düşürme yoluna gidiyorlar. Ama mesela biliyoruz ki bölgede haczedilmiş üretim araçları var. Çiftçi, Tarım Kredi’ye ya da özel bankalara borcunu ödeyemediği zaman, traktöründen tutun, tarlasına kadar bütün üretim araçlarına haciz geliyor. Mesela şunu neden söyleyemiyorlar; ‘Bu bölgede hiçbir traktörün, patosun, biçerdöverin, tarlanın, hiçbir üretim aracının haczedilmesine izin vermeyeceğiz, haczedilmiş olanı çiftçiye geri vereceğiz’ bunu sormak gerek?
‘Çiftçi üretemediğinde pazarda da fiyatlar artacak’
Turan, “AKP iktidarı döneminde ekonomide emeğin büyümesine dair pay aşağı doğru giderken sermayenin büyümesine dair pay yukarı doğru gidiyor. Emeğin aldığı payın içerisine çiftçiler de dahil” diyen Turan, şöyle devam etti:
Çiftçinin üretim maliyeti giderek artıyor. Birkaç aydır enflasyon düşecek diyorlardı. Dönüp baktığımızda fiyatların düşmediği ve enflasyonun da yükselmeye devam ettiğini gördük. Bu durum hem üreticiyi etkiliyor hem de çarşıda pazarda fiyatları yükseltiyor.
Bu depremlerden sonra çiftçi üretemediğinde ve pazarda yeteri kadar ürün olmadığında fiyatlar daha da yükselmeye başlayacak. Buna ilişkin de hiçbir planları yok. Geçen bütçe döneminde 600 milyar dolar civarında bir bütçe açığı olacağı ön görülmüştü. Şimdi deprem sebebiyle söz konusu olacak harcamalarla bu bütçe açığının trilyona ulaşacak bir miktarda olacağını ön görüyoruz. Hal böyle olunca bunların finansmanı nerden olacak? Tabi ki vergilerden olacak. Hayat pahalılığı daha da artacak ve insanların yaşam maliyeti krizi tetiklenecek. Ve fırsatçılıklar da artacak. Örneğin depremden sonra Mersin özelinde kiralar ekstra arttı. Ama evlerin maliyetini artıracak bir durum yoktu. Yani ekonomik kriz ve fırsatçılık birleştiğinde devlet bunlarla mücadeleyi kamucu bir temele oturtmadığı müddetçe krizler derinleşecek.
‘İktidarın görkemli temel atma törenlerine ihtiyacı var’
Bölgede yeni yapılacak olan konutların tarım ve mera alanlarında olma ihtimaline işaret eden Turan, şu bilgileri paylaştı:
Tarım ve mera alanlarını çok uzun süredir imara açmaya başlamışlardı. Şimdi de çıkartılan OHAL ile birlikte tarım alanlarında, mera alanlarında yapılacak bu tür tasarruflara itiraz imkanını da ortadan kaldırdılar. Tarım alanları bina yapmanın kolay olduğu ama deprem dayanıklılığının zayıf olduğu alanlardır. Antik kentlerden bu zamana kadar on binlerce kez test edilmiş yapılaşmayı bir kez daha gündeme getiriyorlar. Şu an binaları tarım alanlarına yapma gerekçeleri, konutların bir an önce görkemli temelini atma ihtiyacından kaynaklanıyor. Bitirecekler demiyorum, çünkü bitiremezler. Mali çöküşün kenarına gelmiş bir devlet için bu mümkün değil. Ama onlar için önemli değil. Kaybettikleri ideolojik hegemonyayı ve üretemedikleri rızayı üretmek açısından bu temelleri atmaları lazım. Bu durum hem üretim açısından hem de o bölgelerin deprem dayanıklılığı açısından yeni felaketlerini kapısının aralanmasına sebep olacak. İktidar, biz bu seçimi kazanalım sonrasına bakarız diyor.
Turan, sözlerini şu şekilde sonlandırdı:
Bu depremle birlikte ve yaşadığımız iklim krizinden ötürü bizleri zor günler bekliyor. Artık durum çok ciddi. Yurttaş elindeki bir karşı toprağa dahi bir şeyler ekmeli. Herkes, imkanı neyse, dayanışma içerisinde kooperatiflerle yan yana gelerek üretmeli. Bize başka kimsenin faydası olmayacak.
