İran’da kadınlar 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde de sokaktaydı. Okullardaki zehirlenme vakalarını protesto eden öğrenci ve öğretmenler, “Halkın sesi olduk, zehirlendik”, “Savaşacağız, öleceğiz İran’ı geri alacağız” ve “Dostların kanı üstüne yemin olsun ki sonuna kadar dimdik duracağız” sloganları attı.
İran’da Jina Mahsa Amini’nin öldürülmesinin ardından sokaklara çıkan kadınlar, “Jin, jiyan, azadi” sloganlarıyla dünya gündeminde yer aldı. Direnişin sembolü olan kadınlar, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde de sokaklardı.
İran’da kadınlar sadece tutuklanma ve öldürülme ile değil son günlerde okullardaki zehirlenme gibi başka bir şiddet biçimiyle de karşı karşıya kaldı.
Today, some students of Rizhav Girls' High School in #Dalahu, #Kermanshah province, were poisoned.
At least 2 students have been sent to medical centres in Sarpol-e Zahab due to their severe condition.#مسمومیت_دانش_آموزان pic.twitter.com/6uw1hrqw76
— Kurdistan Human Rights Network (KHRN) (@KurdistanHRN_En) March 7, 2023
8 Mart Dünya Kadınlar Günü nedeniyle İran’da yine protestolar vardı.
İran Öğretmenler Sendikası, ülke genelinde kız okullarında öğrencilerin zehirlenmesine karşı protesto çağrısı yaptı, İran Kürdistan’ın Kermanşan, Sine ve Saqiz kentlerinde, Eğitim Bakanlığı önünde protesto mitingleri düzenlendi.
En az 2 öğretmen yaralandı
Protestolara yoğun katılım oldu. Ancak İran rejimi yine şiddete başvurdu.
Kürdistan İnsan Hakları Ağı’nın (KHRN), İran Polisi Özel Birimleri’nin Sine’de bir grup öğretmen ve aileye göz yaşartıcı gaz ve pompalı tüfek mermisi attığı, en az iki öğretmeni yaraladığı öğrenildi.
Protestolar sırasında güvenlik güçleri, Sineli bir öğretmen olan Bahaoddin Maleki’yi tutukladı ve açıklanmayan bir yere götürdü.
KHRN tarafından alınan videolara göre, İran Polisi Özel Birimleri Divandarreh ve Marivan sokaklarında konuşlandırıldı. Her iki şehirde de sıkı güvenlik önlemleri alındı. Öğretmenler, üç aydan uzun bir süredir ülke çapında yüzlerce kız öğrenciyi hasta eden bir dizi zehirlenmeyi protesto etmek için dün Eğitim Bakanlığı önünde greve gitti.
7 March, #Kermanshah:
Teachers and families gathered to protest against the organised chemical gas attacks on schools and the poisoning of students in front of #Iran's Ministry of Education.#مسمومیت_دانش_آموزان pic.twitter.com/kZ2C2J6KCi
— Kurdistan Human Rights Network (KHRN) (@KurdistanHRN_En) March 7, 2023
Öğrencilerden protesto
İran Öğretmen Sendikaları’nın başkent Tahran’daki Meclis binasının önünde ve ülke genelinde eğitim müdürlüklerinin karşısında eylem yapılması çağrısının ardından ülkedeki bazı üniversitelerde öğrenciler protesto gösterileri düzenledi.
İslami Kuruluşlar Öğrenci Birliği’nin, Telegram sayfasından yayınladığı görüntülere göre, Tahran’daki Emir Kebir ve Allame Tabatabai üniversiteleri ile Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi öğrencileri bulundukları kampüslerde, okullara yönelik saldırılara tepki gösterdi. Öğrenciler, aynı zamanda zehirlenmelerin önüne geçilememesi nedeniyle de yetkilileri protesto etti.
Allame Tabatabai Üniversitesi’nin merkez kampüsünde düzenlenen eyleme, üniversitenin güvenlik görevlilerinin müdahale ettiği ve arbede yaşandığı görüldü.
‘Halkın sesi olduk, zehirlendik’
Protestocular, “Halkın sesi olduk, zehirlendik”, “Savaşacağız, öleceğiz İran’ı geri alacağız” ve “Dostların kanı üstüne yemin olsun ki sonuna kadar dimdik duracağız” şeklinde sloganlar attı.
Güvenlik görevlilerinin bazı arkadaşlarını alıkoyduğunu aktaran öğrenciler, söz konusu kişilerin emniyet güçlerine teslim edilmesinden endişe ettiklerini dile getirdi.
Öte yandan, başkent Tahran’da zehirlenme vakalarına tepki gösteren vatandaşlar da saat 21.00’de pencerelerden yönetim karşıtı sloganlar attı.
5 kişi gözaltına alındı
Bu arada İran Güvenlik Güçleri sözcüsü, kız öğrencilerin zehirlemesi bağlamında 5 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Saldırılarda nitrojen gazı kullanıldığını ve gözaltıların devam edeceğini de bildirdi. İçişleri Bakanı düne kadar ”Gaz saldırısı ve zehirlenme yok” diyordu.
Okullarda toplu zehirlenme vakaları
İran ve Rojhılat’ta 30 Kasım 2022’den bu yana genellikle kız öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda toplu zehirlenme vakaları yaşanıyor. Öğrencilerde, solunum sıkıntısı, mide bulantısı, baş ağrısı ve uzuvlarda uyuşma gibi belirtiler görülüyor.
Eğitim ve Öğretim Bakan Yardımcısı Yunus Penahi, 26 Şubat’ta düzenlediği basın toplantısında, öğrencilerin zehirlenmesinin kasıtlı olduğunu değerlendirdiklerini ifade ederek, “Bazı kişilerin başta kız okulları olmak üzere tüm okulların kapatılmasını istediği tespit edildi” demişti.
Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, şüpheli vakaların kaynağını araştırmak üzere 1 Mart’ta İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi ve İstihbarat Bakanı İsmail Hatib ile Sağlık Bakanı Behram Aynullahi’yi görevlendirmişti.
Reisi, 3 Mart’ta yaptığı açıklamada ise kız öğrencilerin zehirlenmesinden “İran düşmanlarını” sorumlu tutarak, “Bugün, ülkenin ilerlemesiyle birlikte düşmanlıklar da arttı, bunun en son örneği okullarda güvensizlik ve ailelerde endişe ortamı oluşturma girişimidir” ifadelerini kullanmıştı.
İran lideri Ali Hamaney, toplumda endişenin giderek artması üzerine dün yaptığı açıklamada, yetkililere “olayın üzerine ciddiyetle gidilmesi ve faillerin en şiddetli cezaya çarptırılması” talimatı verdiğini belirtmişti.
Yargı Erki Başkanı Gulam Hüseyin Muhsini Ejei de zehirlenme vakalarının faillerinin “idamla” yargılanacağını söylemişti.
İran Meclisi Zehirlenme Vakalarını Araştırma Komisyonu Üyesi Muhammed Hasan Asferi, 30 Kasım 2022’den 6 Mart’a kadar, 25 eyaletteki 230 okulda çoğunluğunu kızların oluşturduğu 5 binden fazla öğrencinin zehirlendiğini bildirmişti.
