Tarihteki en yoğun ‘mercan beyazlaması’ geriledi, fakat küresel ısınma iyileşmelerini engelleyebilir

HABER MERKEZİ – Amerikalı bilim insanları gelmiş geçmiş en yoğun mercan beyazlaması olayının sonlanmakta olduğunu söyledi. Fakat uzmanlara göre, küresel ısınma ve kirlilik dolayısıyla mercanlar iyileşmeleri için gereken zamanı bulamayabilir. 

Çeviri: Tolga Er

2014 yılından itibaren hemen hemen bütün mercan bölgelerinde yaşanan, tarihte kayıtlara geçmiş en yoğun mercan beyazlaması olaylarının sonuna gelindiği düşünülüyor.

Ancak bilim insanları bir sonraki beyazlama yaşanmadan resiflerin zamanınında iyileşip iyileşemeyeceği konusunda endişeli.

Tarihte benzeri görülmemiş bir tahribat yaratan bu üç yılın ardından alışılmadık derecede ısınan su, dünyaya yayılarak mercanların beyazlamasına ve büyük ölçüde yok olmasına sebebiyet vermişti.

Uydu ve veri modellerinin incelenmesinin ve Hint Okyanusu’nda beyazlamanın yayılmadığının ortaya çıkmasının ardından, ABD Ulusal Okyanus Coğrafyası ve Atmosfer İdaresi (NOAA) olayın artık küresel boyutta gerçekleşmediğini ve sona ermek üzere olduğunu açıkladı.

Mercanlara enerjisini ve rengini veren algler

Mercan polipleri suyun uzun bir süre çok sıcak olması durumunda buna bağlı olarak içlerinde yaşayan renkli algleri çıkartıyor ve beyazlıyor.

Algler, mercanların enerjisinin yüzde 90’ının sağladığı için de mercan aç kalıyor ve sıcaklık hızla normal seviyeye dönmezse ölüyor.

Avusturalya’da bulunan Büyük Set Resifi’nde 2016 ve 2017 yıllarında gerçekleşen beyazlamalar, tarihteki en yoğun beyazlama olayı olarak kayıtlara geçti.

İki tarih arasında mercanların yaklaşık yarısının öldüğü tahmin ediliyor.

Hint Okyanusu’nda bulunan mercan kolonilerin çoğu etkilendi

Hint Okyanusu’nda bulunan resifler de bu durumdan kötü etkilendi.

Maldivler’de yapılan bir araştırmada, bölgedeki mercan kolonilerinin  %60-90 oranında kötü etkilendiği ve öldüğü belirtiliyor.

Christmas Adası’nda ise tüm mercanlar beyazladı ve bu mercanlardan %85’i beyazlamanın akabinde tamamen öldü.

Jarvis Adası’nın çevresindeki mercanların %98’i yok olurken, Japonya’daki resifler de diğer mercan bölgelerindeki resifler gibi oldukça kötü etkilendi.

En uzun süren beyazlama

“Bu sürecin, en uzun süren ve en çok yayılan beyazlama olduğunu biliyoruz” diyen NOAA Mercan Resifleri İzleme Programı Koordinatörü Mark Eakin, “aynı zamanda bu sürecin mercanların en çok etkilendiği dönem olduğunu” da ekledi.

Eakin, beyazlama olayının tarihteki en yoğun seviyesine ulaştığı kesin olarak bilinen resiflere verilen tahribat ile ilgili verilerin henüz incelenemediğini; bu yüzden de en yoğun tahribin kesin olarak hangi tarihte gerçekleşip gerçekleşmediğini bilemediklerini söyledi.

Eakin, resiflere en büyük zararın bu dönemde verildiği kanaatinde.

Mercanlara ne olmuştu?

Büyük Okyanus’un ısınmaya başlamasıyla 2014’teki beyazlama olayı başlamıştı.

Başlangıçta El Nino isimli güney salınımlarını andırıyordu; fakat El Nino etkisi tam anlamıyla hiç başlamadı.

Ancak suyun ısınması geniş alana yayılmış bir beyazlama olayını başlattı.

2015 yılında El Nino meydana geldi ve beyazlama daha da yayıldı.

Etkileri ise hala devam ediyor.

Artık sıradan bir El Nino bile yaygın bir mercan beyazlamasına neden olabilir

Her ne kadar El Nionu döngüsü su sıcaklığını sınırın bir üstüne çıkarmış olsa da; Eakin’e göre beyazlamaya asıl yol açan unsur ise kuşkusuz iklim değişikliği.

Daha önce küresel beyazlama olayı sadece iki kere gerçekleşmişti.

1998 ve 2010 yıllarında gerçekleşen bu olayın nedeni ise güçlü bir El Nino olayı yüzünden Dünya’da okyanuslardaki suların ısınmasıydı.

Eakin, gerçekleşen her El Nino ile beraber mercan beyazlamasına yol açacak ısınmanın tetiklendiğini belirtiyor.

Ayrıca ‘2014-15 yıllarında El Nino’nun yaşanmadığını’ söyleyen Eakin, ‘o dönemde El Nino’ya yakın bir salınımın gerçekleşmesinin bile yaygın bir beyazlama olayına yol açacağını’ da ekliyor.

Eakin ayrıca, ‘’Bu noktadan sonra artık orta şiddetli El Nino bile küresel olmasa da yaygın bir mercan beyazlamasına neden olabilir’’ diyor.

‘En büyük korku, istenmeyen tüm olayların arka arkaya gelmesi’

Eakin’in sahip olduğu bu görüş ise modellemeler ile yapılan çalışmalar tarafından doğrulanıyor.

Bu çalışmalarda, en son yaşanmış küresel beyazlama olayına yol açan koşulların son 20 yılda yaşanmış ‘sıradan durumlar’ olduğu belirtiliyor.

Eakin, yosun resiflerinin tekrar yosun bitki örtüsüne sahip olabilmesi için 10-15 yıl arası bir süre gerektiğini söylüyor.

Ancak Eakin’in bu öngörüsünün gerçekleşebilmesi için bir kirlilik ve tekrarlayan başka bir beyazlama olayının olmaması gerekiyor.

Eakin, ‘En büyük korku, istenmeyen tüm olayların arka arkaya gelmesi’’ diyor.

Kaynak: Guardian