Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ülkeyi terk etti

HABER MERKEZİ – Afganistan’da ülkenin tüm sınır kapılarını ele geçiren ve Kabil’i kuşatan Taliban, tüm büyük vilayet merkezlerinin kontrolünü ele geçirdi. Taliban’ın kuşatması sonrası Devlet Başkanı Eşref Gani Afganistan’ı terk ederek, Tacikistan’a gitti.

Afganistan İçişleri Bakanlığı’ndan bir kaynak Taliban’ın Kabil’e her yönden girmeye başladığını söylerken, Taliban’dan yapılan açıklamada kente girilmeyeceği ve iktidarın devrinin bekleneceği belirtildi.

Afganistan İçişleri Bakan Vekili Abdül Sattar Mirzakval, “İktidar, bir geçiş hükümetine barışçıl şekilde devredilecek. Kabil’in güvenliğini güvenlik güçleri garanti altına alacak” dedi. Tolo ajansına konuşan Mirzakval, “Kabil’e saldırılmayacak” diye konuştu. AP ajansına konuşan bir yetkili ise Taliban müzakerecilerinin başkanlık sarayına iktidar devri için gitmekte olduğunu öne sürdü.

Öte yandan, müzakere görüşmelerine zaman kazanmak için Kabil’de sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

Gani kaçtı 

Reuters’a açıklama yapan üst düzey bir Afganistan İçişleri Bakanlığı yetkilisi ‘Devlet Başkanı Eşref Gani’nin Tacikistan’a gittiğini’ öne sürdü. İddia kısa süre sonra Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah tarafından doğrulandı.

Abdullah, Gani’nin ülkeden gittiğini belirttiği Facebook paylaşımında halktan sakin olmalarını istedi; Taliban’a da Kabil’e girmeden önce görüşmeler için vakit tanıma çağrısında bulundu.

Kabile girme emri verildi

Ancak Gani’nin ülkeyi terk ettiği haberinden kısa süre sonra, Taliban sözcüsü militanlara kente girme emri verdiklerini açıkladı. Gerekçe olarak da, çok sayıda polis ve güvenlik gücünün kaçması sonrasında yağma olaylarının engellenmesi gerekliliği gösterildi.

Gani: Kan dökülmemesi için ayrıldım

Afganistan Cumhurbaşkanı Gani, kan dökülmesini önlemek için ülkeyi terk ettiğini açıkladı.

Gani “Taliban beni uzaklaştırmayı başardı, tüm Kabil’e ve Kabil halkına saldırmak için buradalar. Kan dökülmesini önlemek için en iyisinin ayrılmak olduğunu düşündüm” açıklamasını yaptı.

Gani’nin Facebook üzerinden yaptığı açıklamada mevcut konumuyla ilgili bir bilgilendirme yapmadı.

Taliban: Barışçıl geçiş bekliyoruz

Taliban sözcüsü Suheyl Şahin BBC’ye yaptığı açıklamada, “Barışçıl bir iktidar geçişini bekliyoruz” ifadelerini kullandı. “Birkaç gün içinde barışçıl iktidar geçişi istiyoruz” diyen sözcü, “İkincisi, halktan normal faaliyetlerine geri dönmelerini istiyoruz. Üçüncüsü, Kabil yönetimi veya yabancı güçlerle çalışanlardan intikam alınmayacak” dedi.

Taliban sözcüsü, “Bütün elçiliklerin çalışmalarını sürdürmesini istiyoruz. Diplomatlar için bir risk olmayacak. Hepsi, geçmişte yaptıkları işe devam etmeli” ifadelerini kullanırken, Devlet Başkanı Eşref Gani ve diğer liderlere de kendileriyle çalışma çağrısı yaptı. Şahin, ‘tüm Afganların katılacağı, kapsayıcı bir Afgan hükümeti arayışında olduklarını’ savundu.

Eski İçişleri bakanı geçiş hükümetine liderlik edecek

Reuters ajansına konuşan üç diplomatik kaynak ülkenin eski içişleri bakanlarından olan ve ABD’de yaşayan akademisyen Ali Ahmed Celali’nin, geçiş hükümetine başkanlık edeceğini söyledi.

Bu gelişmelerden hemen önce Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani’nin, ABD’nin Afganistan Temsilcisi Zalmay Halilzad ve üst düzey NATO yetkilileriyle görüşme halinde olduğu belirtilmişti.

Türkiye personelini çekiyor

Haber kaynaklarında, Taliban’ın Kabil’e de giriş yapmaya başladığı ve Türkiye’nin tüm askeri ve sivil personelini Kabil’den çekme kararı aldığı, bu kararın Kabil Havalimanı’nda bulunan 600 askeri kapsayıp kapsamadığının ise bilinmediği duyuruldu.

Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği de sosyal medyadan yaptığı duyuruda, Afganistan’dan ayrılmak isteyen vatandaşların kendileri ile temasa geçmelerini istedi.

Taliban’ın aynı zamanda, ülkenin tüm sınır geçişlerini de kontrol altına aldığı belirtildi.

Taliban, Kabil’de kamu binalarını almaya başladı

Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahit, hükümet güçlerinin başkent Kabil’den ayrılması nedeniyle kentin ve kamu binalarının kontrolünü almaya başladıklarını açıkladı.

Mücahit, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, başkenti barışçıl şekilde devralmak istediklerini ve bu nedenle güç kullanmadıkları ancak hükümet güçlerinin bölgeden ayrılıp binaları boşalttığını belirtti.

Bunun üzerine olası hırsızlık olaylarının da önlenmesi için merkezde ve kamu binalarında kontrolü almaya başladıklarını kaydeden Mücahit, “kentte güvenliği sağlayacakları” ifadesini kullandı.

Mücahit, Taliban’ın sivillerin evlerine girilmesine izin vermeyeceğini ifade etti.

Raşit Dostum’un villasına baskın

Taliban, Türkiye ile yakın bağlantısı da bulunan Raşit Dostum’un evini ele geçirdi ve yağmaladı.

Görüntülerde altın varaklı koltuklara oturan Taliban mensupları, altın işlemeli çaydanlık ve diğer eşyaları incelediği görülüyor.

İngiliz Daily Mail gazetesi, Dostum’un Taliban’ın lüks villaya giriş yapmadan önce kaçmış olabileceğini yazdı.

Kadın hakları açıklaması

Doha’daki müzakerelere katılan bir Taliban lideri, militanlara şiddetten kaçınma emri verildiğini ve kentten çıkmak isteyen herkese güvenli geçiş izni verileceğini söyledi. Yetkili, kadınlardan da güvenli bölgelere gitmelerinin isteneceğini söyledi.

Taliban sözcüsü, “Kadın haklarına saygı göstereceğiz” derken, “Politikamız, bütün kadınların eğitime ve işe erişimi olması, hicab takması yönünde” ifadelerini kullandı. Sözcü, ‘kadınların evden yalnız çıkmalarına izin verileceğini’ belirtti.

Rusya: Yasal otorite olarak tanımıyoruz

Öte yandan, Rusya’nın Kabil Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada, Moskova’nın Afganistan’daki geçiş hükümetiyle işbirliği yapmaya hazır olduğu belirtildi. Bununla birlikte, Rus Dışişleri Taliban’ı Afganistan yeni yasal otoritesi olarak tanımadıklarını vurguladı. Bakanlık, Gani’nin Rusya’ya gitmesini olası görmediklerini de belirtti.

Binden fazla sivil yaşamını yitirdi

Birleşmiş Milletlere (BM) göre, 2021’in ilk yarısında bin 659 sivil hayatını kaybederken son bir ayda binden fazla sivil yaşamını yitirdi.Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, Mayıs başından Ağustos’a kadar yaklaşık 1 milyon sivilin evlerinden olduğunu açıkladı.

Papa’dan diyalog çağrısı

Katoliklerin ruhani lideri Papa Franciscus, Afganistan’daki çatışmayı sona erdirmek için diyalog çağrısında bulunarak, böygede halkın barış, güvenlik ve karşılıklı saygı içinde yaşayabileceğini söyledi.

Papa’nın çağrısı, Taliban militanlarının bugün başkent Kabil’e girmesi ve ABD’nin büyükelçilikteki diplomatları helikopterle tahliye etmesinin ardından yaptığı konuşma sırasında geldi.

Afganistan’da çok az sayıda Hristiyan var ve bunların neredeyse tamamı elçiliklerdeki yabancılar veya yardım görevlilerinden oluşuyor.

Pakistan sınırı kapattı

Öte yandan Afganistan’ın komşusu Pakistan’ın, ülkenin kuzeybatısındaki önemli bir sınır geçiş noktası olan Torkham sınırını kapattığı açıklandı. Pazar sabahı örgütün, Esed Abad ve Mezar-ı Şerif’in ardından Pakistan sınırındaki önemli bir sınır geçişi yakınlarında bulunan Nangarhar vilayetine bağlı Celalabad’ın kontrolünü de ele geçirdiği haberi gelmişti. Böylece örgüt, Kabil dışında hükümetin elinde kalan önemli kentlerin tamamında kontrolü sağlamıştı.

Bir haftayı aşkın sürede ülke çapında gerçekleştirdiği saldırılarla büyük bir hızla ilerleyen Taliban, ABD’nin sınırlı hava desteğine rağmen hükümet güçlerini önemli oranda yenilgiye uğrattığı ifade edildi. Ülkenin kuzeyini savunmak üzere görevlendirilen hükümete bağlı güçlerin de Özbekistan’a kaçtığı belirtiliyor.

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Cumartesi günü televizyondan yaptığı halka sesleniş konuşmasında vatanı savunacağını, askeri güçlerin de harekete geçirildiğini duyurmuş, ülkede barış ve istikrarın sağlanması amacıyla siyasi sorumluların uluslararası ortaklar ile görüşmelerinin sürdüğünü de belirtmişti.

MAAS: Tüm senryolara hazırız

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Kabil’deki Alman Büyükelçiliği personelini mümkün olan en kısa sürede tahliye etmeyi planladıklarını açıkladı. Bild am Sonntag’a konuşan Maas, personelin güvenliğinin en öncelikli konu olduğunu vurguladı. Maas, “İnsanlarımızın Taliban’ın eline geçme riskini alamayız. Tüm senaryolar için hazırlıklıyız” ifadelerini kullandı.

Bild am Sonntag, Pazartesi günü hava kuvvetlerine ait bir uçağın ülkedeki Alman vatandaşlarını çıkartmak için bölgeye gönderileceğini bildirdi. Afganistan’da halen 30 elçilik çalışanı ve aralarında yardım ve kalkınma kuruluşu çalışanlarının da bulunduğu 80 Alman vatandaşı daha bulunuyor.