İran’da Mahsa Amini’nin öldürülmesi üzerine başlayan protestolar 2’nci ayını geride bırakırken, 2019’da bin 500 kişinin ölümüyle sonuçlanan eylemlerin yıldönümü nedeniyle çok sayıda kentte yapılan grev 3’üncü gününe girdi. En sert protestoların yaşandığı çarşamba günkü eylemlere “Diktatöre ölüm’ sloganı damgasını vurdu.
İran’da, 16 Eylül’de Jina Mahsa Amini’nin ölümü sonrası başlayan rejim karşıtı protestolara esnafın grevi de eklendi. Grevler nedeniyle dersler ve mesailer boykot edildi, kepenkler kapatıldı.
Dün akşam yapılan eylemlere İran rejim güçleri sert müdahalede bulundu. Ancak baskılara rağmen İran’ın Kürdistan eyaletindeki Sine, Bane, Seqîz, Merîwan, Dîwandere, Dêwlan, Kamyaran, Şino, Mahabad, Bokan, Kirmanşan, Ciwanro, Pawe, Tîkab ve İlam kentlerinde halk genel greve gitti.
Genel grevin yanı sıra Urmiye, Mihabad, Bokan, Tîkab, Seqîz, Bane, Kamyaran, Dêwlan, Qurwe, Dîwandere, Kirmanşan, Îlam ve Bicinurd’da farklı eylem ve etkinlikler düzenlendi.
Görüntüler İran’ın başkenti Tahran’dan; kitle “Diktatöre ölüm!” sloganı atıyor. pic.twitter.com/9rIrnuvyG1
— Dr. Savash Porgham (@Savash_Porgham) November 16, 2022
2 kişi öldürüldü
Sine’de yaşanan eylemlerde Zanyar Ela Muradi, Kamyaran’da ise Fuad Muhammedi adlı kişiler öldürüldü.
Aynı zamanda Tehran, Reşîd, Şîraz, Yezîd, Hemedan, Bende Ebas, Esfehan, Zahîdan, Tonkabon, Amol, Merudeşt, Erak, Gurgan, Meşhed, Kirman gibi İran kentlerinde de esnaf kepenk kapattı, çeşitli eylemler organize edildi.
İze kentinde 7 kişi öldürüldü
İran’ın güneybatısındaki Huzistan eyaletine bağlı İze kentinde düzenlenen silahlı saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısı 7’ye yükseldi.
İran devlet televizyonuna konuşan Ahvaz Cundişapur Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektör Yardımcısı Habib Heyber, dün akşam halkın ve güvenlik güçlerinin üzerine ateş açılması sonucu ölenlerin sayısının 7’ye yükseldiğini açıkladı.
İranlı yetkililer, saldırı sonucu 10 kişinin yaralandığını aktardı. Öte yandan Huzistan Başsavcısı Ali Dehkani, saldırıyla ilgili 3 kişinin tespit edilerek, gözaltına alındığını açıkladı. Saldırı nedeniyle Huzistan’da 3 gün yas ilan edildi.
İran’ın güneybatısındaki Huzistan’a bağlı İze kentinde dün akşam düzenlenen Mahsa Amini protestoları sırasında seyir halindeki motosikletli 2 kişi, göstericiler ve güvenlik güçlerinin üzerine ateş açmıştı. Saldırıda 4 kişinin hayatını kaybettiği, 5 güvenlik görevlisinin de yaralandığı açıklanmıştı.
İze’den gelen bir ses kaydı. “İze’de halka silahlara saldırdıklarını, resmen savaş ortamı olduğunu ve bir arkadaşını da vurduklarını” söylüyor. 👇 pic.twitter.com/UDrqbZkh9z
— Arif Keskin (@KeskinArif) November 16, 2022
İze’de medrese ateşe verildi
Öte yandan göstericilere yönelik saldırıların yaşandığı İze kentinde mollaların eğitim aldığı bir medrese ateşe verildi. Sosyal medyada yayılan görüntülerde göstericilerin medrese binasını ateşe verdikleri görülüyor.
İze’de mollaların eğitim aldığı medreseyi yakıyorlar. Bu olayın etkisi çok büyük olacak👇 pic.twitter.com/5VBsoWn9bx
— Arif Keskin (@KeskinArif) November 16, 2022
Grev ve gösteriler devam ediyor
2019 yılında yaşanan protesto gösterilerinin yıldönümü nedeniyle bugün ve yarın da eylemlerin büyüyerek devam etmesi bekleniyor.
Birçok işçi sendikası da genel grev kararını desteklediklerini açıkladı.
3 kişiye daha idam cezası verildi
Bu arada İran Yargı Erki’ne bağlı Mizan Haber Ajansı, “isyancılar ve kamu düzenini bozanların yargılanmasına devam edildiğini” ifade ederek, Tahran Devrim Mahkemesi’nin 3 kişiye daha idam cezası verdiğini kaydetti. Böylece idam cezası verilen eylemcilerin sayısı 5’e çıktı.
İran Dışişleri Bakanı’ndan açıklama
İran Dışişleri Bakanı Hossein Amir-Abdollahian, İsrail ve Batı istihbarat servislerini İran’ı bölmeyi ve bir iç savaş başlatmayı planlamakla suçladı.
Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, şunlar ifade edildi:
İran’ı iç savaş, yıkım ve parçalama planları yapan çeşitli güvenlik güçleri, İsrail ve bazı Batılı politikacılar bilmeli ki İran, Libya ya da Sudan değil.
Ölü sayısı 342’ye yükseldi
Norveç merkezli IHR’ye ait internet sitesinde yayımlanan raporda, ülkede yaklaşık 60 gündür süren gösterilere ilişkin bilgi verildi.
Ülkedeki 31 eyaletten 23’üne dair verilerin yer aldığı raporda en çok can kaybının Sünnilerin yoğunlukta olduğu Sistan-Belucistan eyaletinde yaşandığı belirtildi.
Raporda, Sistan-Belucistan eyaletinde 123, Tahran’da 39, Mazenderan’da 33, Kürdistan’da 32, Gilan ve Batı Azerbaycan’da 23’er, Kirmanşah’ta 14, Elborz’da 15, Huzistan ve Horasan-ı Rezevi’de 5’er, İsfahan ve Zencan’da 4’er, Merkezi ve Loristan’da 3’er, Kazvin, Kohgiluye-Buyer Ahmed, Doğu Azerbaycan, Erdebil, İylam, Buşehr ve Hemedan’da ikişer, Simnan ve Kirman’da da birer göstericinin yaşamını yitirdiği kaydedildi.
Hayatını kaybeden göstericilerden 43’ünün 18 yaş altı, 26’sının da kadın olduğu ifade edildi.
Raporda, göstericilerden gözaltına alınanların sayısının 10 binin üzerinde olduğu aktarılırken, şu ana kadar 5 gösterici hakkında da idam kararı verildiği bilgisi paylaşıldı.
IHR, 11 Kasım’da yayımladığı raporda, Amini’nin ölümü sonrasında başlayan sokak gösterilerinde emniyet güçlerinin müdahalesi sonucu 304 protestocunun öldüğünü aktarmıştı.
Ülke geneline yayılan gösterilerde 40’tan fazla rejim gücünün hayatını kaybettiği belirtiliyor.
