Cuma Daş
Bu çağın savaşlarında savaşmaya karar veren taraflar, savaş başladığı andan itibaren kontrolün kendilerinden çıktığını iyi biliyor artık. O andan sonra verilecek tavizler de alınacak kararlar da her zamankinden daha zor ve içinden çıkılmaz bir hal alır. Masa başında haritalar, uydu görüntüleri, üç boyutlu çizimlerle yapılan savaş planları sadece o masanın başında kalır. Girdiğin savaşta ne kadar sivil insanın ölümüne neden olacağını, ne kadar kayıp vereceğini savaş meydanı belirler. Tarih bu durumun sayısız örnekleriyle dolu. Amerika’nın Vietnam’da, Afganistan’da ve Irak’ta ne yaptığı ve ne olduğu meselesi bunların en çarpıcı örnekleri. Rusya’nın da Ukrayna’ya dönük işgal saldırıları ise bu örneğin en güncel hali. İki haftadır devam eden savaş henüz bir nihayete ermedi ancak bu kadar kısa bir sürede bile 2 bini aşkın sivil can kaybı yaşandı.
Bütün bu kızılca kıyametin ortasında tarih boyunca olduğu gibi savaş yanlıları ve karşıtları da bir şekilde duruma müdahil olmaya çalışıyor. Burada göze çarpan şey ise özellikle savaş yanlıları açısından yine tarihten bir iz. Rus alfabesinde yer almayan Z harfi ya da işareti, Rusya’da işgale verilen desteğin sembolü oldu. Rusya sokaklarında, araçlarda, duraklarda, panolarda, billboardlarda, politikacıların kıyafetlerinde sıkça bu işarete rastlanıyor. Rus jimnastikçi Ivan Kuliak’a mayosunun üzerine işlediği Z işareti nedeniyle soruşturma açıldı. Tarihteki o iz, Rusya’da işgal destekçilerinin kullandığı Z işaretinin Hitler’in, dolayısıyla Nazilerin kullandığı Gamalı Haç’ı hatırlatması. İşin enteresan yanı da Rusya’nın Ukrayna’yı işgal gerekçelerinden birinin de Ukrayna’da Neo Nazi yapılaşmasının artması. Şimdi sormazlar mı Putin’e, bu ne perhiz bu ne lahana turşusu diye. Bu durum, Rusya’nın Ukrayna işgalinde halk desteği elde etmek için başlattığı bir propaganda kampanyası da olabilir. Sembol çok kısa sürede yeni Rus ideolojisinin ve ulusal kimliğinin sembolü haline geldi. Yani Rusya’nın Gamalı Haç’ı. Savaşın bir yanı çocukların ya da sivillerin bedenlerini parçalarken diğer yanı zihinlerini parçalıyor. Rusya’nın güneybatısındaki Kazan’da bir bakımevinde, kanser hastası çocuklar ve bakımevi personeli savaşa desteklerini göstermek için karda Z şeklinde sıraya girerek poz verdi. Gamalı Haç nasıl şimdi Holokost’u anımsatıyorsa Rusların Z işareti de yakın tarihte Ukrayna’da işlenen cinayetlerin, katliamların sembolü olarak hatırlanacak.
Rusya’da tüm bunlar olurken, Türkiye’de neler oluyor dersinizi peki? Burada her zamanki gibi, konfordan ödün vermeden içerde kıyamet de kopsa bakacak iyi bir yan bularak, dışarıdaki kıyamete karşı çıkma hali var. Çokça konuşulup tartışılan bir iki yüzlülük hali var burada. Türkiye’nin Rojava’nın Afrin bölgesine dönük saldırılarında, top mermilerine ismini yazdırıp bol barışlı fotoğraf paylaşan siyasetçiden, yurtta sulh cihanda sulh mesajları atan sanatçıya kadar savaşın sadece kendilerine uzak olunca savaş olduğunu kabul eden bir kafa var. Bombaların düştüğü her yer savaştır, savaşın her yeri ölümdür, kandır, göçtür.