Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, TSK ve Türkiye destekli grupların Afrin’e dönük 20 Ocak 2018’de başlattığı ve 58 gün süren “Zeytin Dalı” adlı operasyonun üzerinden geçen beş yılda kentte gerçekleşen hak ihlallerini raporladı. 3 bin 300’den fazla ihlale yer verilen rapora göre, yaklaşık 8 bin kişi kaçırıldı.
18 Mart 2018 tarihinde Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) grupları ile beraber Afrin’e giren Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), yönetim binasına Türk bayrağı çekmişti. Bugün itibariyle, söz konusu askeri harekatın 5’inci yılı doldu.
Suriye’deki insan hakkı ihlallerini gözlemleyen Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), beş yıllık sürece dair bir rapor yayımladı.
Rapora göre, pek çok Türk bayrağı asılı kurumun olduğu kentte semt ve ilçelerin adı değiştirildi. Raporda, Türk Lirası’nın kullanıldığı ve okullarda Türkçe öğretilmeye başlanılan Afrin’de yerel halkın, ‘zorla kaçırılma, zorla göç ettirilme, mülke el koyma, tecavüz, fidye’ gibi pek çok hak ihlaline maruz kaldığına yer verildi.
SOHR, raporunda halkın yüzde 56’sından fazlasına denk gelen 310 bin kişiden fazla sivilin zorla göç ettirildiğini ve geride kalan halkın ise sürekli olarak taciz ve tehditlere maruz bırakıldığını belirtti.
SOHR, bu durumu, “Türkiye ve Türkiye destekli grupların sistematik demografik değişim planının bir parçası” olarak öne sürdü.
Rapora göre, 17 Mart 2023 tarihinden bu yana 7 bin 898 Afrinli sivil kaçırılarak tutuklandı ve serbest bırakılmaları için aileleri Suriye Milli Ordusu’na (SMO), eski adıyla ÖSO’ya büyük fidyeler ödemek zorunda bırakıldı. Kaçırılan bin 82 sivil halen tutuklu bulunuyor.
SOHR verilerine göre, “Türkiye’nin Afrin’in demografisini değiştirme planı”nın bir parçası olarak Suriye’nin farklı illerinden 4 bin 310’u aşkın aile, Afrin’den göç ettirilen ailelerin yerlerine yerleştirildi.
5 yılda 3 bin 336’dan fazla hak ihlali
SOHR raporunda yer alan ihlallerden bazıları şöyle:
- Bin 180 ev, dükkan ve tarım arazisine el konuldu. El konulan mülkler, “Zeytin Dalı” operasyonu nedeniyle Afrin’den göç etmek zorunda kalanlar ile yerinden edilmek yerine bölgelerinde kalmayı tercih edenlere aitti.
- Türkiye ve Türkiye’nin desteklediği gruplar tarafından göçe zorlanan kişilere ait el konulan 312 evin düşük fiyata ve özellikle ABD doları karşılığında satıldı.
- Raporlara göre, 523 sivil arazilerini ekip biçme izni için fahiş fiyatlarla vergilendirildi. Vergiler ABD doları ya da Türk Lirası cinsinden talep edildi.
- “Milli Ordu” fraksiyonları tarafından meyve vermekte olan ağaçların kütük olarak satmak amacıyla kesildiği 915 vaka tespit edildi.
- Yine “Milli Ordu” gruplarına dahil fraksiyonlar tarafından sivillere saldırı gerçekleşen 397 olay raporlandı.
Suriye’nin tarihi kültürel mirasına saldırılar
- Arkeolojik alanlara 33 saldırı belgelendi. Bu bölgelerde yasa dışı kazı çalışmaları ve sabotajlar raporlandı.
- Birçok anıta ve tapınağa ev sahipliği yapan Ain Dara arkeoloji şehri ile Afrin şehrinin 20 kilometre güneyinde bulunan Sam’an Kalesi yağmalandı.
Bunların yanı sıra, SOHR, 4 Ocak’ta 50 konutun yer aldığı “Ecnedin Filistin” adlı yerleşim biriminin Cinderes kasabasında inşa edildiğini ve bunun ‘demografik yapının zorla değiştirilmesi projesi’ olduğunu belirtti.
Raporda, “İdlib Ülke Grubu” adlı silahlı örgütün ise bir yerleşim yeri projesinden 40 konutu Türkiye destekli “Ahrar El Şam” grubunun mensuplarına dağıttığına yer verildi.
Raporun sonunda SOHR, uluslararası topluma, söz konusu insan hakkı ihlallerinin derhal sonlandırılması için çağrıda bulunurken, anıtların ve kentin kimliğinin korunması ve demografik değişime son verilmesi talebini yineledi.
