14 Mayıs’ta yapılacak seçimler öncesinde Twitter’da bot hesapların sayısında ciddi bir artış yaşanıyor. Ücret karşılığında yönetilen hesapların seçmen davranışlarını etkilemeye çalıştığına yönelik endişeler var.
Basın örgütlerine göre geleneksel medyanın neredeyse yüzde 90’ının iktidar tarafından kontrol edildiği Türkiye’de sosyal medya basın ve ifade özgürlüğü açısından büyük önem taşıyor.
Londra merkezli We Are Social tarafından yayımlanan “Dijital Türkiye 2023” raporuna göre Türkiye’de toplam nüfusun 73,1’i sosyal medya kullanıyor ve günde ortalama 7 saat 24 dakikasını internette geçiriyor.
Peki sosyal medyada çeşitli hesaplar üzerinden yürütülen astroturfing (yapay olarak yaratılan, bir merkezden finanse ve kontrol edilen ve kendisine kitlesel taban hareketi süsü veren) kampanyaları Türkiye’de seçmen tercihlerini etkileyebilir mi?
DW Türkçe’den Pelin Ünker’in haberine göre İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden siyaset bilimci Prof. Dr. Emre Erdoğan, seçim sürecinde sosyal medyadaki tartışmaların kritik bir kitleyi etkileyebileceğine dikkat çekti:
Özellikle bizim şu anda yapmakta olduğumuz bir seçim türü ise yani ufacık bir fark seçimi alıp vermeye yola çıkacaksa burada çok fazla etkisi olabilir. Çünkü 4 ila 5 puan etkilemesi seçim sonucunu değiştirir.
‘Türkiye dış müdahale riskine açık’
Sosyal medya kampanyalarıyla yapılacak herhangi bir dış müdahalenin ülke içerisindeki çatışmaları artırarak huzursuzluk da yaratabileceğine işaret eden Erdoğan, seçimlere dış müdahale tehdidinin varlığına dikkat çekti.
Burada kullanılacak en önemli araçlardan birinin sosyal medya olacağını ifade eden Erdoğan, “Türkiye’de seçim gününde dış kaynaklı bir sosyal medya kampanyasıyla seçim sonuçların meşruiyetine gölge düşürülmesi ve bunun çatışmaya dönüştürülme olasılığı var. Ve biz tabi buna karşı herhangi bir tedbir almış değiliz” dedi.
Emre Erdoğan, sosyal medyanın manipülatif amaçla birçok ülkede kullanıldığını, Türkiye’nin de bulunduğu Ortadoğu bölgesinde iktidarlara yakın çok sayıda astroturfer hesap ve bu hesapların paylaşımlarını yayan bot hesapların olduğunun uzun süredir tartışıldığını söyledi.
Erdoğan, “Bu müdahale stratejisi zaten şunu yapmaya çalışır. Haber çıkar, botlarla çoğalır, ondan sonra organik büyümeye gider. Esas risk organik büyüme. Elimizdeki en büyük sorun sıradan insanın bir de çok iyi bir şey yaptığını düşünerek bu tür yanlış bilgileri ve haberleri paylaşmaları” dedi.
Türkiye’de eleştirel okuryazarlık ya da medya okuryazarlığı yaygınlaşmadığı için genel olarak bir filtreleme problemi olduğunu ifade eden Erdoğan, bir haberin içerisinde duygusal bir boyut varsa yaygınlaşmasının çok daha hızlı olduğuna işaret etti:
Toplum olarak yaşadığımız şeylerden dolayı öfkeli ve gergin bir durumdayız. Seçimlere girerken bu çok daha fazla olacak. Öfkeli insanlar o manipülatif haberi daha fazla yayıyorlar. Böyle bir duygusal kırılganlık içerisinde olduğumuz için tehdit kat ve kat fazla.
Twitter 7 bin 340 hesabı kapatmıştı
Sosyal medya platformu Twitter, Haziran 2020’de Türkiye’den 7 bin 340 hesabı “devlet bağlantılı bilgi yayma operasyonlarına” karıştığı gerekçesiyle kapattığını duyurmuştu.
Twitter’dan yapılan açıklamada, “Platformumuzun teknik altyapısı ve hesap davranışlarından yola çıkan analizimiz, bu sahte ve ele geçirilmiş hesapların AKP lehine siyasi bir anlatım yaratmaya çalıştığını ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a güçlü bir destek verdiğini gösterdi. Teknik işaretler, partinin gençlik kollarıyla bağlantılı ve merkezi bir ağın ele geçirilmiş birçok hesapla ilişkili olduğunu gösteriyor” denmişti.
Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü (ASPI) ve ABD’deki Stanford Üniversitesi’ne bağlı İnternet Gözlemevi (SIO) tarafından Twitter için yapılan analizde, hacklenen çok sayıda hesabın AKP’yi öven tweetler attığı ya da CHP ve HDP gibi muhalefet partilerini hedef aldığı tespit edilmiş, kapatılan hesapların AKP’nin 2017 referandumu kampanyasını desteklemek veya Türkiye’nin Suriye ve Libya’daki askeri operasyonlarına kamuoyu desteği oluşturmak için kullanıldığına işaret edilmişti.
İletişim Başkanlığı’nın harcamaları 2,7 kat arttı
Öte yandan, sosyal medyada bot hesapların etkisi artarken son dönemde Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın harcamalarındaki keskin artış da dikkat çekiyor.
Başkanlığın ocak ayında 44 milyon 331, şubatta ise 188 milyon 810 bin lira harcamada bulunduğu belirlendi.
BirGün’den Mustafa Bildircin’in haberine göre Şubat 2022’de 50 milyon 415 bin lira harcayan başkanlığın harcamaları bu yılın şubat ayında yüzde 274 olarak kaydedildi. İki ayda toplam harcama 233,1 milyar TL’ye ulaştı. İletişim Başkanlığı’nın 2023 yılı için bütçesi ise 1,6 milyar lira.
Başkanlığın 2021 yılında, “Temsil ve Tanıtma” adı altında 6,6 milyon lira, 2022 yılının ilk yarısında da 144,7 milyon TL’lik temsil ve tanıtım harcamasına imza attığı biliniyor. Kuruma 2023 yılı için ise 327 milyon TL’lik temsil ve tanıtma ödeneği öngörülüyor.
