HABER MERKEZİ – Türkiye’nin davetiyle 16 Nisan referandumuna gözlemciler gönderen AKPM, resmi gözlem raporunu açıkladı. Raporda OHAL’in temel özgürlüklerin kısıtlandığı, YSK kararının yasaya aykırı olduğu gibi eleştiriler yer aldı.
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), 16 Nisan’da yapılan referanduma ilişkin resmi gözlem raporunu açıkladı.
DW Türkçe’de yer alan habere göre raporda Türkiye’deki seçmenlerin Yüsek Seçim Kurulu (YSK) ve diğer devlet otoriteleri tarafından referandumun içeriği konusunda “tarafsız” biçimde bilgilendirilmediği belirtildi.
‘Temel hak ve özgürlükler kısıtlandı’ eleştirisi
Raporda ayrıca 15 Temmuz darbe girişimi sonrası ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) ile “gerçek anlamda demokratik bir referandum süreci için gerekli temel özgürlüklerin kısıtlandığı” notuna yer verildi.
KHK’lerle yaşanan ihraçlara da dikkat çekilen raporda, bu durumun “siyasi iklim üzerinde olumsuz etki yarattığı” belirtildi.
OHAL kapsamında olağanüstü yetkilerle donatılan valilerin, bu yetkileri “temel hak ve özgürlükleri daha da sınırlandırmak için kullandıkları” görüşüne yer verilen raporda seçimlerle ilgili yasal çerçevenin referandum konusunda net olmadığı ve “demokratik bir referandum için yetersiz kaldığı” eleştirisi yapıldı.
‘Referandum Avrupa normlarına aykırı düzenlendi’
Rapora göre referandumun düzenleniş biçimi de Avrupa normlarına aykırı.
AKPM, resmi makamların anayasa değişikliği ve etkileri konusunda seçmene “tarafsız ve dengeli bilgi vermediği”, bunun da “seçmenin bilinçli karar almasına engel olduğu” görüşünü dile getirdi.
Raporda referandum kampanyasına da değinildi. Cumhurbaşkanı, hükümet yetkilileri ve çok sayıda yerel yöneticinin aktif olarak “Evet” lehinde çalışmaları nedeniyle kampanyanın “dengesiz” şartlarda gerçekleştiği belirtildi.
TRT’ye eleştiri
Referandumla ilgili yasal çerçevenin “yeterince tarafsız seçim propagandası için elverişli olmadığı” görüşüne de yer verilen raporda, “Evet” ve “Hayır” kampanyası yürüten siyasi partilerin kamu medyasına eşit koşullarda erişemediği, TRT’nin “açık biçimde iktidar partisi ve Cumhurbaşkanına öncelik verdiği” vurgulandı.
Raporda “Evet” kampanyasının medyada çok daha görünür olduğuna dikkat çekildi, “Evet” kampanyasına medyada ayrılan sürenin kamu ve özel sektör televizyon kanallarında yüzde 76, yazılı basında ise yüzde 77,5 olduğu hatırlatıldı.
‘YSK kararı yasaya aykırı’
Raporda YSK’nin mühürsüz oyları geçerli sayan kararının da yasalara aykırı olduğu belirtildi.
AKPM, 16 Nisan referandumunu TBMM’nin daveti üzerine 21 parlamenterle Ankara, İstanbul, Antalya, İzmir ve Diyarbakır’daki seçim bürolarında gözlemlemişti.
AKPM raporu, aralarında AİHM’nin de bulunduğu tüm Avrupa Konseyi organları ve AB için referans belge olma özelliğine sahip.
