SDG’nin yakaladığı binlerce IŞİD’linin ülkeleri iade çağrılarını reddedince, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bu kişileri yargılama kararı aldı. Yönetim adına yapılan açıklamada Uluslararası Koalisyon’a, Birleşmiş Milletler’e, uluslararası hukuk örgütleri ve yerel örgütlerine bu sürece destek vermeleri çağrısı yapıldı.
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, yıllardır kamplarda tutulan binlerce yabancı IŞİD’linin kendi ülkelerine iade edilip buralarda yargılanması yönündeki çağrılarının karşılıksız kalması sonrasında yeni bir karar aldı. Özerk yönetim, IŞİD’lileri kendilerinin yargılayacağını açıkladı. Kararın, diplomatları şaşırttığı belirtildi.
10 bine yakın tutuklu IŞİD’li
Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) 2017-2019 arasında IŞİD’i yenilgiye uğratmasının ardından, örgütün binlerce IŞİD’li gözaltına alınmıştı. Sayılarının 10 binin üzerinde olduğu belirtilen ve El Hol gibi kamplarda tutulan bu IŞİD’lilerin durumu temel gündemlerden biri olmuştu.
SDG’nin ve özerk yönetimin yabancı savaşçıların pasaportlarını taşıdıkları ülkelere iade edilip burada yargılanmaları yönünde yıllardır yaptığı çağrılar büyük ölçüde karşılıksız kalmış durumda.
Kanada, Fransa ve İngiltere gibi birçok Batılı ülke ise IŞİD’e katılan vatandaşlarını, “terör yasalarının yeterince uzun hapis cezaları verilmesini engelleyeceği” gerekçesiyle ülkelerine yeniden kabul etmeye yanaşmıyor. Kabul edilmeyen kişiler arasında, binlerce yabancı kadın ve çocukları da bulunuyor.
Gelinen noktada Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, bu kişileri yargılamaya başlayacağını açıkladı.
Özerk Yönetim’den açıklama
Kuzey ve Doğu Özerk Yönetimi de yaptığı yazılı açıklamada 10 binden fazla IŞİD’linin yakalandığı hatırlatılarak, “Bunlar şimdi Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim’in cezaevlerinde tutulmaktalar. Çoğu çocuk ve kadın olmak üzere ailelerinden binlerce kişi, Kuzey ve Doğu Suriye kamplarında yaşıyor” denildi. Açıklamada şunlar yer aldı:
Mevcut durumun sürdürülmesi söz konusu olamaz ve bu suçluların adalet önüne çıkarılmaması uluslararası hukuka ve yasalara aykırıdır, bu şekilde kalmaları bölge güvenliği üzerindeki tehlikeyi artırmaktadır.
Bu nedenle uluslararası toplum, Özerk Yönetim’in devletlere terör içinde yurttaşlarını teslim almaları, haklarını yerine getirmeleri, mağdurlara adalet sağlamaları ve toplumsal adaletin sağlanması yönündeki çağrılarını görmezden geliyor.
Bu nedenle Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, yabancı DAİŞ çetelerini açık, adil mahkemelerin önünde yargılamaya başlıyor. Bu, teröre özgü uluslararası ve yerel yasalara, mağdurların ve ailelerinin haklarının korunmasına uygun yapılmaktadır.
Bu, Özerk Yönetim’in uluslararası bir mahkeme kurulması ve DAİŞ çetelerinin terör davasına özgü uluslararası yöntemlere göre yargılamanın önemi konusundaki görüşünden vazgeçtiği anlamına gelmiyor. Uluslararası bir mahkemenin kurulması için uluslararası topluma yaptığımız çağrılarda ısrarcıyız.
‘Koalisyon ve ilgili kurumlar destek vermeli’
Açıklamada, “Bu kapsamda teröre karşı Uluslararası Koalisyon’a, Birleşmiş Milletler’e, uluslararası hukuk örgütleri ve yerel örgütlerin olumlu bir şekilde katılmaya ve tüm yargılama aşamalarında destek vermeleri çağrısında bulunuyor” denildi.
‘İnsan hakları örgütleri davet edilecek’
Kuzey ve Doğu Suriye yönetiminin üst düzey yetkililerinden Badran Jia Kurd ise Reuters ajansı ile söyleşisinde, IŞİD’lilerin yargılanmasında, geçen sene kapsamı genişletilen bir terörle mücadele yasasının kullanılacağını söyledi.
Buna göre, IŞİD’liler kendilerine avukat tutabilecek ama mahkemeler tarafından avukat atanmayacak. Badran Jia Kurd, insan hakları örgütlerinin ve ABD liderliğindeki IŞİD’le mücadele koalisyonunun da mahkemelere davet edileceğini söyledi.
Karar süpriz olarak yorumlandı
Reuters’ın haberinde, Rojava’da idam cezasının uygulanmadığı hatırlatılırken, IŞİD’lilerin Suriye’de yargılanmasının yasallığı konusunda tartışmaların bulunduğuna da dikkat çekildi. İsim vermeden konuşan Batılı bir diplomat, kararı bir sürpriz olarak gördüklerini söyledi.
Diplomat, “Kimse bunu yapacaklarını düşünmüyordu. Onların çok sayıda kişiyi tutuyor olmalarını ciddiye alıyoruz ama bu, yargılamadan ayrı bir konu. Bu kişileri yargılamak tamamen farklı bir zorluk” ifadelerini kullandı.
Diplomat, bahsi geçen mahkemelerin özellikle yüksek seviyede güvenlik önlemi alınmasını gerektirdiğini, kamplarda tutulan IŞİD’lilerin kaçma girişimi riskinin artacağını söyledi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden destek
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden terörle mücadele uzmanı Letta Tayler ise uluslararası toplumun ya Suriye’nin kuzeydoğusundaki mahkemelere destek vermesi ya da kendi ülkelerinde veya üçüncü bir ülkede yargılamanın önünü açması gerektiğini söyledi.
Tayler, bu iki seçeneğin dışındaki adımların “zanlıların yasal haklarının ihlali” anlamına geleceğini söyledi; IŞİD mağduru olanların adalete kavuşması için de bu yargılamaların gerekli olduğunu belirtti.
DIŞ HABERLER