Taliban’ın plastik mankenlerin başlarının kesilmesi ya da yüzlerinin örtülmesi talimatı sonrası Afgan esnaf, çeşitli yöntemler bulmaya çalışıyor. Giyim mağazalarında cansız mankenlerin kafalarına siyah poşet geçirildi, yüzleri örtü ile kapatıldı.
Afganistan’da Taliban’ın kadınların yaşamlarını kısıtlamaya yönelik uygulamaları yoğun tepkilere neden oluyor.
Taliban, en son kız öğrencilere üniversiteyi yasakladığı için halihazırda uluslararası alanda da sert eleştirilmişti.
Ağustos 2021’de yönetimi ele geçirdikten kısa süre sonra, Taliban’ın İyiliği Emredip Kötülüklerden Sakındırma Bakanlığı, tüm mankenlerin vitrinlerden kaldırılması ya da kafalarının koparılması talimatını verdi.
Bakanlık bu uygulamayı, mankenlerin ‘put’ gibi göründükleri gerekçesiyle yapıldığını belirtiyor.
Afganistan’ın başkenti Kabil’de düğün kıyafetleri satan bir mağazadaki mankenlerin yüzleri çeşitli şekillerde kapatılmış durumda.
Zira Taliban, esnafı buna mecbur ediyor.
Uygulama aynı zamanda Taliban’ın kadınları toplumdan soyutlama çabalarının bir parçası olarak da görülüyor.
Esnafın bir kısmı bu uygulamayı kabul etmiyor
Giysi satıcılarının bazıları bu talimata uyarken bir kısmı ise kabul etmiyor.
Kıyafetlerini düzgün bir şekilde sergileyemeyeceklerinden ya da pahalı mankenlere zarar vermek zorunda kalacaklarından şikayetçiler.
Taliban bunun üzerine dükkan sahiplerinin mankenlerin başlarını örtmelerine izin verdi.
Dükkan sahipleri Taliban’a itaat etmekle müşteri çekmeye çalışmak arasında denge kurmak zorunda.
Bu durum özellikle kadın kıyafetleri satan Meryem Lisesi Caddesi’nde göze çarpıyor.
Mağaza vitrinleri ve showroomlar, renk ve dekorasyonla parıldayan gece elbiseleri ve elbiselerin içindeki cansız mankenlerle dolu. Hepsine de çeşitli şekillerde baş örtüleri takmış.
Örneğin bir dükkanda mankenlerin başları, üzerlerindeki geleneksel elbiselerle aynı malzemeden yapılan özel çuvallarla örtülü.
Deniz kabuğuyla bezenmiş mor elbise giyen bir mankenin başında ise yine kıyafetine uygun mor bir başlık bulunuyor.
Altın işlemeli kırmızı elbiseli bir diğeri, yine başındaki altın taçla kırmızı kadifeden bir maske içinde ahenkli hale getirilmiş.
Dükkan sahibi Beşir, AP’ye yaptığı açıklamada “Mankenlerin başlarını plastik çirkin şeylerle kaplayamam çünkü bu vitrini ve dükkanı çirkin gösterir” diyor.
Beşir, satışlarının eskisinin yarısı kadar olduğunu söylüyor:
Düğün, abiye ve geleneksel kıyafetler satın almak artık insanlar için öncelik değil. İnsanlar daha ziyade karnını doyurmayı yiyecek bulmayı ve hayatta kalmayı düşünüyor.
Bir başka dükkan sahibi Hakim de mankenlerinin başına alüminyum folyo geçirmiş. Bunun ürünlerine ayrı bir parlaklık kattığını düşünüyor:
Tehdit ve yasakları fırsata çevirdim. Mankenlerin eskisinden daha da çekici olması için bunu yaptım.
Bir başka mağazada ise kolsuz elbiseler giyen mankenlerin tamamının başına siyah plastik çuvallar geçirilmiş. Dükkan sahibi daha fazlasına maddi olarak gücünün yetmeyeceğini söylüyor.
Aziz isimli bir başka dükkan sahibi ise ahlak polisinin mankenlerin başlarının kesildiğinden ya da örtüldüğünden emin olmak için düzenli olarak dükkan ve alışveriş merkezlerinde devriye gezdiğini belirtiyor.
‘Mankenler de esir alınmış durumda’
Bu arada Meryem Lisesi Caddesi’nde alışveriş yapan ve adının Rahime olduğunu söyleyen bir kadın, başları çeşitli şekillerde kapatılan mankenlere bakıp hissiyatını şu sözlerle dile getiriyor:
Onları gördüğümde, bu mankenlerin de hapsedildiğini hissediyorum ve içimi bir korku kaplıyor. Bu vitrinlerin arkasında kendimi, tüm haklarından mahrum bırakılmış bir Afgan kadını görüyormuşum gibi hissediyorum.
Taliban, iktidarı ele geçirdikten sonra 1990’lardaki ilk iktidarları döneminde olduğu gibi topluma aynı sert kuralları dayatmayacağı güvencesini vermişti.
Ancak aradan geçen 1,5 yılda özellikle kadınlar üzerindeki baskı arttı.
Kadınların ve kız çocuklarının altıncı sınıftan sonra okula gitmeleri yasaklanırken, dışarıdayken yüzlerini örtmeleri talimatı verildi.
