Hasta tutukluların serbest bırakılmasına ilişkin Adalet Bakanlığı’nın yayınladığı genelgenin üzerinden 3 ay geçti. Ancak geçen süre zarfında iki üst düzey asker tahliye edilirken hiçbir siyasi hasta tutuklu serbest bırakılmadı.
Adalet Bakanlığı’nın 3 Ocak 2023’te yayınladığı, “Sürekli Hastalık, Sakatlık ve Kocama Sebebiyle Kişilerin Cezalarının Hafifletilmesi veya Kaldırılması Hakkında İşlemler” başlıklı genelgesi siyasi tutuklular için işletilmiyor.
Cumhurbaşkanının af yetkisini düzenleyen bu genelgenin ardından gözler, hasta tutukluların durumuna çevrilmişti.
Ağır sağlık sorunları nedeniyle cezaevinde kalamayacak hasta tutukluların tahliye edilmeleri yönünde bir beklenti oluşmuştu.
Ancak aradan 3 ay geçmesine rağmen hiçbir siyasi hasta tutuklu tahliye edilmedi.
Erdoğan generalleri affetti
Bunun yerine Erdoğan, ilk olarak 26 Ocak’ta “28 Şubat davası”nda müebbet hapis cezasına çarptırılan 87 yaşındaki Eski Orgeneral İlhan Kılıç ve 75 yaşındaki Tümgeneral Kenan Deniz için af yetkisini kullandı.
Erdoğan ayrıca, adli hükümlü Mustafa Kartal’ın 9 yıl 46 ay 24’lük cezasını da “sürekli hastalık” sebebiyle kaldırdı.
38’i acil bin 517 hasta tutuklu var
Karar, Resmi Gazete’de yayımlanırken, sağlık durumları daha ağır olan siyasi tutukluların tahliye edilmesi söz konusu olmadı.
İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) listesindeki 38’i acil olmak üzere 651’i ağır, toplam bin 517 hasta tutuklu halen cezaevinde.
‘Genelge generaller için’
Gazete Karınca’ya konuşan İHD İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyonu Sözcüsü Mehmet Acettin, söz konusu genelge için, “Aslında bazı emekli general ölümlerinin ardından halen içeride tutulan benzer tanıdıkları kişilerin çıkmasını sağladı” dedi.
Düzenlemeyle ilgili beklentilerinin yüksek olmadığını kaydeden Acettin, “Zaten onların amacının da ne olduğunu pratikte gördük. ‘İyileştirme yapacağız bazı düzenlemelerle hapishanelerde iyileştirme olacak’ algısının arkasından şapkadan tavşan çıktı” diye konuştu.
Hasta mahpuslar açısından bir yarar sağlamadı
Genelgenin ağır hasta tutuklularda, onların ailelerinde, kısa bir beklenti yarattığına işaret eden Acettin, “Ancak sonrası durumun malumu olan ‘istediği faydacı anlayışları ile bazı kesimlerden önemli kişilerin telkinleriyle hareket ederek, kendi çevreleri için lehte bir gelişme’ gösterdiler. Hasta mahpuslar açısından bir yarar sağlamadı” dedi.
Acettin, politik hasta tutukluların “terör suçu” kapsamında yargılandıklarını hatırlatarak, “O yüzden bu düzenlemenin hasta mahpusları kapsaması mümkün değildi” dedi.
‘Değişiklikler ve düzenlemeler serbest bırakılmalarını daha da zorlaştırdı’
Acettin, “İnfaz sisteminde yapılan değişiklikler ve düzenlemelerle serbest bırakılma ve salıvermeler daha da zorlaştırıldı” ifadelerini kullandı.
Af veya iyileştirmeler sonrası infaz uygulamalarında yasal olarak daha geriye gidildiğini söyleyen Mehmet Acettin, “Tecrit derinleştirilerek buna uygun hapishane modelleri yapılmaya devam ediliyor. S ve Y tipi hapishaneler, ‘hücrelerle’ tek kişinin yalnızlaştırıldığı, mümkün olduğunca insani ilişkileri en aza indirmek esasına dayanıyor” dedi.
Genelge nasıl çıkarılmıştı?
Söz konusu düzenlemenin yapılmasının altında ise Acettin’e göre “bazı yakınları” kurtarma kaygısı yatıyor.
“28 Şubat davası”nda yargılanıp müebbet hapis cezası verilen eski Korgeneral Vural Avar’ın cezaevinde yaşamını yitirmesi ile hasta tutukluların durumu ülke gündemine taşınmıştı.
Avar’ın 20 Aralık 2022’de ölümünün ardından Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın imzasıyla, 3 Ocak’ta “Sürekli Hastalık, Sakatlık ve Kocama Sebebiyle Kişilerin Cezalarının Hafifletilmesi veya Kaldırılması Hakkında İşlemler” başlıklı genelge yayımlanmıştı.