İktisatçı-Yazar Mustafa Sönmez 14 Mayıs seçimleri sonrası Türkiye’de halkı nasıl bir ekonomik tablonun beklediğini ve hangi yöntemlerle yaşanan ekonomik sorunların aşılabileceğini değerlendirdi.
Sönmez’in açıklamalarından öne çıkan bazı noktalar şöyle:
Türkiye çok ağır bir süreçten geçiyor. 2021’de başlayıp 2022’ye uzanan ve devam eden son yirmi yılda yaşanamayan bir pahalılık yaşadı. Buna gelirleri yetmedi insanların ve dolayısıyla her taraftan bir geçim sıkıntısı şikayeti yükseldi, haklı olarak. Hükümetin buna pansuman niteliğinde bazı asgari ücret artışları, memur maaşı, emekli maaşı artışları çabası ise hiç etkili olmuş değil. Çok ağır bir pahalılık yanığı var. İnsanlar yandığı zaman bu kolay iyileşmez. Bu soba yanığının sızıntısı uzun sürer ve sürülen merhemler de etkisizse bu taşınır ve iyileşmesi bayağı bir zaman alır. Tabi bunların yanı sıra birçok şey sorgulandı. Neden biz çok can yakıcı fiyatlarla karşı karşıya geldik diye. Bunu hükümet dış etkenlerle açıklamaya çalıştıysa da çok başarılı olmadı. İnsanlar buna ikna olmadılar ve bundan yakınmaya devam ediyorlar. Dolayısıyla pahalılık seçim sonrasına aktarılan bir geçim sorun olarak devam edecek.
‘Türkiye güvenli konut ve barınma sorunu ile seçim sandığına gidiyor’
Bunun üstüne deprem travması eklendi. Yani on dört-on beş milyon nüfusun yaşadığı bir şehirde ağır bir deprem yaşandı. Bunu tabi depremin dışındaki insanlar burada olan bitenlere çok üzüldüler ve kaygı duydular. Özellikle İstanbul ve çevresinde bir deprem ihtimali herkesi tedirgin etti. Bu yaşanan pahalılığa ek olarak bir güvenli konut ve barınma sorunu ile seçim sandığına gidiyor. Bir yandan da İstanbul başta olmak üzere birçok kentte konut fiyatları ciddi olarak arttı. Bütün bunlar bir finansman ve bütçe problemi fakat bu noktada yeni iktidara düşen en önemli nokta barınma yani can güvenliği meselesi.
‘Adalete, insan haklarına, hukuk devletine öncelik vermeyi taahhüt etmiş bir iktidar’
Yeni iktidar güven verdiği taktirde birçok şeyin fiyatları biraz daha yumuşayacaktır. Örneğin döviz fiyatları gevşeyecektir. İnsanların geleceğe dair kaygıları biraz daha azalacağı için bunlar fiyatlara etki edecektir. Dış dünyadan kaynak bulunması meselesi biraz daha kolaylaşacaktır. Yeni bir hükümet, barınma sorununa öncelik veren bir iktidar sosyal bir program uygulamak isteyen bir iktidar, adalete, insan haklarına, hukuk devletine öncelik vermeyi tahaaddüt etmiş bir iktidar bu imkanları kolaylaştırabilir.
‘Genç nüfusun tarıma dönmesi sağlanmalı’
Tarımı mutlaka öncelemesi gerekiyor iktidarın. Özellikle genç nüfusun tarıma dönmesini ve çiftçi adayı olarak olmasını sağlayacak teşvikleri gündeme getirmesi gerekiyor ki bitkisel ve hayvansal ürün arzı artsın ve onunla beraber bu faiş fiyatlar gevşesin, daha kabul edilebilir bir gıda enflasyonu ile Türkiye uğraşsın.