Depremde yıkılan ve 89 kişinin yaşamını yitirmesine neden olan Diyarbakır’daki Galeria sitesine ilişkin hazırlanan ek bilirkişi raporunda, müteahhit, şantiye görevlileri, alışveriş merkezi yönetimi, yönetmeliği hazırlayan kurum ve proje sorumluları kusurlu bulundu.
6 Şubat Maraş depremlerinde yıkımın yaşandığı 11 ilden biri de Diyarbakır’dı.
Yenişehir ilçesinde kentin ilk AVM’si olarak 1999’da açılan, 4 katı alışveriş merkezi, 8 katı 128 daireden oluşan 4 bloklu Galeria Sitesi’nin 1 bloğu da depremde yıkılmıştı.
Yıkım sonucunda 89 kişi yaşamını yitirmiş, 22 kişi de yaralanmıştı.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, kentte yıkılan binalarla ilgili başlatılan soruşturma sürüyor.
Soruşturma kapsamında bilirkişi heyeti tarafından Galeria Sitesi ile ilgili hazırlanan rapor, savcılığa sunuldu. 31 sayfadan oluşan rapor yetersiz sayılarak ek rapor istendi. Bunun üzerine uzman heyetten oluşan bilirkişi ek olarak bir rapor daha hazırladı.
Hazırlanan raporda müteahhit, şantiye görevlileri, alışveriş merkezi yönetimi, yönetmeliği hazırlayan kurum ve proje sorumlularının kusurlu olduğu belirlendi.
‘Proje hatası’
Raporda, binada kullanılan betonun, 1995 yılında geçerli olan yönetmeliğe göre beton basınç testi yapıldığı, yapımda kullanılan beton mukavemetinin yapım yılı şartnamelerine göre düşük ve yetersiz kaldığı tespiti yapıldı.
Bir kısmı yıkılan, bir kısmı ayakta kalan D Blok’ta binanın döşemelerinin kolon tarafından zımbalandığı, bunun sebebinin ise projenin nervür döşeme olarak seçilmesinden kaynaklandığı belirtildi. Bu durumun yapının stabilizesini yitirmesine neden olduğu kaydedilen raporda, bunun da proje hatası olduğu görüşüne yer verildi.
Bölümler arasındaki duvarlar yıkılmış
Binanın alt katında yer alan bir market ve tekstil firmasına ait işyerlerine ait krokiler incelendiğinde, ikinci projeye uygun olmadıkları, duvarlarının yıkıldığının tespit edildiği belirtilen raporda, bunların hangi dönemde kim tarafından yapıldığının tespit edilemediği kaydedildi.
Raporda, “Duvar yapıda taşıyıcı değildir, ancak deprem esnasında aktif olarak yük almaktadır. Yıkılması deprem kuvvetine karşı binanın zayıflatılması anlamına gelmektedir” denildi.
Raporda, binada 128 bağımsız kat bulunduğu, bu bölümler arasında ayrım duvarlarının yıkıldığı ve durumun zayıf kat oluşturarak binanın yıkılma sebeplerinden biri olarak değerlendirildi.
Kusurlular
Raporda, Diyar Galeria’dan çok sonra yapılan 3 bloklu ve çok katlı plazaların temelinin Galeria Sitesi’nin temelinden 4 metre daha derine indiğine, söz konusu işyerinin temel kazısı sırasında gerekli zemin stabilete önlemleri alınmadığından Galeria’nın temel altlarında zemin boşalmasına yol açacağı ve bunun deprem esnasında yıkıma sebebiyet verdiği vurgulandı.
Ek raporda, binanın çökmesinde kusuru bulunanların kusur oranlarının tespitine de yer verildi. Raporda, deprem yönetmeliğini hazırlayanlar yüzde 15, projenin mimarı, statik betonarme hesapların proje sorumluları, yapan ve onaylayanların tamamı sorumlu bulunduğu ve yüzde 20 kusurlu oldukları kaydedildi.
Rapora göre kusurlu bulunanlar ve gerekçeleri şöyle:
- Alınan beton karot test sonuçlarına göre, proje yapımını üstlenen müteahhit ve firmaların tamamı, şantiye şefi, bina fenni mesulü ve sürveyanı yetersiz mukavemette beton imalatının olmasında sorumluluk sebebi olduğuna işaret edilen raporda, bunların sorumluluk oranlarının ise yüzde 20 olduğu tespiti yapıldı.
- Binanın zemin kontrollerini yapan, vize veren, imarına müsaade eden, projelerini kontrol eden, onay veren yetkililerin, revize imalat yapılan bölümlere ait değişiklikleri kabul eden makamların ayrıca binaya çok yakın yerde gerekli zemin önlemlerini alınmasını ikaz etmeyen yetkililerin sorumlu bulunduğunun altı çizilen raporda, bunların kusuru yüzde 15 olarak belirlendi.
- Bina altında statik ve mimari revizyonlar yaparak binada zayıf kat etkisi oluşturulmasına sebep olan işletmelerin sorumlu olduğu, ayrıca bina ve alışveriş merkezi yönetiminin yapılan değişikliklere müsaade etmesi ve tahliye kapılarının kapatılması nedeniyle sorumlu oldukları belirtilen raporda, bunların sorumluluk oranları yüzde 20 olarak tespit edildi.
- Galeria’nın yanında yakın zamanlarda yapılan 3 bloklu, çok katlı plazaların temelinin atılmasında gerekli zemin güvenliğinin alınmamasından dolayı bina yapımı ile ilgili projeyi uygulayan ve yapı denetimi yapanların da sorumluluğunun bulunduğu belirtilen raporda, yüzde 10 kusur tespiti yapıldı.