Geşt û Qirdik

HABER MERKEZİ – Kürtler yaşadıkları birçok şehirde Jülyen takvimine göre yeni yılı yani Serê Salê’yi kutlamaya hazırlanıyor.

FİDAN BERFÊ MİRHANOĞLU

Son iki yılda çok şey kazandığınızı düşünebilir, gücünüze güç kattığınıza inanabilir, yaptığınızın haklılığı ve doğruluğu hakkında hiç şüphenizin olmadığını da iddia edebilir, dahası bunca ölüm ve yıkıntının üstüne yaptıklarınızdan gurur duyup mutlu olabilirsiniz.

Öyle ya insanlığın bir kısmı size karşı kör, sağır ve dilsizi oynayarak sizi ‘destekleyecek’, bir kısmı korktuğu için susacak, bir kısmı ise sadece –miş gibi yapacak.

Ama şunu bilmenizi isterim ki insanların içindeki umudu yok edemezsiniz, bir süre uyutabilirsiniz engellerinizle ancak gücünüz yetmez öldürmeye hiçbir umudu.

Gücünüz yetebildiği kadar öldürebilirsiniz insanları, evlerini yıkıp yok edebilirsiniz, evlerden geri kalanları hapishanelere tıkabilir, dışarıda kalanların nefes alabildiği her türlü kurumu kapatabilir, dillerini yasaklayabilir, televizyon ve gazeteleri kapatabilirsiniz…

Peki, ya umut!

Bugün, bu zulüm ettiğiniz toprakların bazı yerlerinde, günlerdir yumurta biriktiren yaşlı bir nine bu sabah yumurtaları renklendirmek için soğan kabuğunda kaynatıyor, bir teyze sabahtan beri ceviz ve badem kırıp içlerini hazırlıyor, bir hala yazdan kuruttuğu inciri, üzümü, kayısıyı eşitçe bir sepete yerleştiriyor, yeni gelin olan bir kadın ise eşine çikolata ve sakız almasını söylüyor. Bir dede mendillerin içine para yerleştirip hazırlıyor, bir amca kahveye gidip para bozduruyor, bir dayı evin önündeki karları temizliyor gelen çocuklar üşümesin diye.

Çocuklar en güzel çantalarını seçiyorlar bugün için, biraz yaşı büyük olanlar küçüklere kapıyı çaldıklarında nasıl Geşt öğretiyorlar, gençler ise Qirdik (bir tiyatro formu) için son repliklerini yapıp kostümlerini hazırlıyorlar.

Siz vicdansızlığın içinde boğulurken Kürtler yaşadıkları birçok şehirde Julien takvimine göre Serê Salê’yi kutlamaya hazırlanıyorlar…

Eski yeni yılı kutlama geleneği Jülyen takvimi ile şimdi hemen bütün dünyanın kullandığı Gregoryen takvimi arasındaki farklılıklardan kaynaklanıyor. Bu takvimler arasındaki farklılık 13 günü bulur. Takvim sisteminin değiştirilmesi sonucunda XX. yüzyılın başından itibaren yılbaşı bayramı Rusya’da iki kez yani önce yeni takvime sonra eski takvime göre kutlanıyor. Ama bazı Kürtler 13 Ocak gününü 14 Ocak’a bağlayan gece kendilerine özgü olan gelenekleri çerçevesinde Serê Salê’yi karşılıyor.

Bu kendine özgü geleneklerinden belki de en ilgi çekici olanı tekerleme niteliğinde olan Serê Salê dilekleridir.

Örneğin Serê salê binê salê Xwedê kurekî bide xweyê malê* bunlardan biridir. Ve belki de bu yıl dileği şöyle değiştirebiliriz: Serê Salê, Binê Salê, Xwedê Azadî û Aşîtiyê Bide vê axê*.

Serê salê: Yılın başı

Geşt: Çocukların yeni yıl dolayısıyla ev ev dolaşıp yemiş topladıkları ritüel.

Qirdik: Gençlerin bir çeşit tiyatro formu içinde oyunlarını gece ev ev dolaşıp oynamaları.

* Yılın başı yılın sonu Allah ev sahibine bir çocuk versin

** Yılın başı yılın sonu Allah bu topraklara özgürlük ve barış versin