AİHM, HDP’nin eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ ve tutuklanan diğer milletvekillerinin dava dosyasında kararını 8 Kasım’da açıklayacak.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ ve diğer tutuklanan milletvekilleri hakkında kararını Kasım ayında açıklaması bekleniyor.
AİHM, avukat Reyhan Yalçındağ Baydemir’e yaptığı bildirimde, 4 Kasım 2016 tarihinde yapılan operasyon ardından tutuklanan HDP’liler ilgili kararını açıklayacak.
HDP’nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş başvurusu ile birleşen diğer milletvekillerinin dosyasında AİHM, sadece Demirtaş kararını açıklamıştı.
AİHM’in bildirimine dair konuşan avukat Reyhan Yalçındağ Baydemir, Mezopotamya Ajansı’na yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
Zaten gerek Büyük Daire gerekse de akabinde 40 milletvekilinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına dair AİHM verdiği ihlal kararları doğrultusunda karar verecek. Siyasi sebeplerle tutuklama yasağı, hukuka aykırı tutukluluk, ifade özgürlüğü, toplanma ve örgütlenme hakkının ihlali ile seçilme hakkının ihlali gerekçeleriyle yaptığımız başvurularda AİHM’in benzer kararlar vereceği açık. Aradan geçen zaman içinde yaşanan bu kadar hukuk gaspı bir kez daha yeni kararlarla açığa çıkmış olacak.
Ne oldu?
12 Nisan 2016’da Anayasa’da yapılan geçici bir değişiklikle HDP’li vekillere dönük operasyonun ilk adımı atıldı.
AKP’li 316 milletvekilinin imzasıyla Meclis’e sunulan dokunulmazlıkların kaldırılması teklifine, CHP “Anayasa’ya aykırı ama evet” diyerek destek verdi.
Anayasa değişikliği, 20 Mayıs 2016 tarihinde 376 oyla kabul edildi.
Meclis’te kabul edilen değişiklik, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ilk kez tek başına iktidar olmayı kaybettiği seçimlerin yıldönümü olan 7 Haziran 2016 tarihinde onandı.
4 Kasım gecesi operasyon başlatıldı
Anayasa değişikliğinin ardından 55 HDP’li milletvekili hakkında Meclis’e gelen fezleke sayısı 510’a çıktı.
Değişikliğin yürürlüğe girmesiyle ilk olarak 22 Haziran’da HDP milletvekilleri Ahmet Yıldırım ve Burcu Özkan ifadeye çağrıldı. 30 Haziran’da ise dönemin HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ifadeye çağrıldı.
3 Kasım’ı 4 Kasım’a bağlayan gece ilk olarak dönemin HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ, ardından Selahattin Demirtaş gözaltına alındı. Aynı gece gözaltına alınan milletvekilleri İdris Baluken, Selma Irmak, Leyla Birlik, Gülser Yıldırım, Abdullah Zeydan, Ferhat Encü, Nihat Akdoğan ve Nursel Aydoğan, daha sonra çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı.
Sonrasında devam eden operasyonlarda, 11 Aralık 2016 tarihinde dönemin HDP Grup Başkanvekili Çağlar Demirel ve milletvekili Besime Konca, Meclis çıkışında gözaltına alınarak tutuklandı. HDP’li Burcu Çelik Özkan da 19 Nisan 2017’de Muş’ta tutuklandı.
AİHM kararı uygulanmadı
HDP’li seçilmişler AİHM’e başvurularda bulundu. Yapılan başvurulara dair ilk karar 20 Kasım 2018 tarihinde Demirtaş hakkında çıktı.
Demirtaş’ın siyasi nedenlerle tutuklandığına karar veren AİHM, derhal serbest bırakılması yönünde karar verdi.
Erdoğan’ın “karşı” hamlesiyle Demirtaş’ın aldığı 4 yıl 8 ay hapis cezası, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi tarafından onandı ve Demirtaş hükümlü hale getirildi.
Duruşma öncesi yine tutuklama kararı
AİHM Büyük Daire’de görülecek duruşma öncesi, Demirtaş’ın yargılandığı Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi, avukatların dahi katılmadığı duruşmada tahliye kararı verdi.
18 Eylül 2019’da görülen AİHM Büyük Daire duruşması sonrası Demirtaş’ın tahliyesi edilmesi beklenirken, yargıya bir müdahale daha geldi.
Yüksekdağ ve Demirtaş hakkında 20 Eylül 2019 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 6-8 Ekim Kobani eylemleri gerekçesiyle yürütülen soruşturmada tutuklama kararı verildi.
İkinci hamle
AİHM Büyük Daire kararı öncesi de Kobani soruşturması genişletilerek, mükerrer soruşturma ile siyasetçilere yönelik operasyon gerçekleştirildi.
AİHM Büyük Daire 22 Aralık 2020’de Demirtaş hakkında ihlal kararı vererek, tahliye edilmesine hükmetti. Ancak Demirtaş serbest bırakılmadı.
AİHM kararının ardından 7 Ocak 2021’de Kobani Davası’nın iddianamesi kabul edildi.