Toplumsal cinsiyet rollerine tersten bakan bir sergi: ‘Erkek egemen mesleklerde kadın portreleri’

HABER MERKEZİ – Toplumsal cinsiyet rollerini sorguladığı fotoğraflarıyla bir sergi açan Sinem Giray Toma, “Bu yolculuk benim için sadece kadınları fotoğrafladığım bir yol değildi, ayrıca ilham aldığım, mücadele veren kadınların varlığından güç aldığım bir yolculuktu” dedi.

Fotoğraf Sanatçısı Sinem Giray Toma, kız çocuklarının eğitimine katkı sunmak amacıyla İstanbul Balat’taki Balat Kültür Evi’nde “Erkek egemen mesleklerde kadın portreleri” ve “Doğudan kadın portreleri” temalı bir sergi açtı.

Toma, 27 fotoğraf karesinin yer aldığı sergide fotoğrafların altına kadınların, kendisini en etkileyen cümlelerini de not düşmüş.

Erkek egemen mesleklerde; fırında ekmek yapan kadına, Kapadokya’da balon uçuran kadın pilota, ağır işçilik gerektiren demir ustası kadından, ince işçilikle sanatını icra eden telkari ustasına kadar hayatın olağan akışı içerisindeki kadınlara yer verilen sergi, aynı zamanda toplumsal cinsiyet rollerine de birer gönderme niteliğinde.

Serginin geliri kız çocuklarının eğitimine

Mezopotamya Ajansı’ndan Necla Demir’e konuşan Toma, kadınlar ve kız çocuklarına ilişkin sosyal sorumluluk projelerinde çalıştığını belirterek serginin ortaya çıkış hikayesini şöyle anlattı:

“Bu ülkede ‘kadın yapamaz, beceremez, birtakım şeylere dokunma’ gibi algılar çok yoğun olduğu için yapabilen kadınlara odaklanmak istedim. Yapabildiklerini gösterip bir sinerji yaratmak, diğer kadınlara da örnek olsun istedim. ‘Erkek Egemen Mesleklerde Kadın Portreleri’ni çekmeye başladım. Bu serginin geliri tamamen kız çocuklarının eğitimine burs olarak aktarılacak. Yaklaşık 4 bin 500 kilometrelik bir motosiklet seyahatinde Türkiye’nin doğusunu gezdim. Gezdiğim her yerde bir kadın portresiyle karşılaştım. Kadın her yerde kadındı. Bunu gördüm.”

‘Yapabilen kadın arttıkça bu sergi gelişecek’

Bu süre zarfında çok sayıda kadınla vakit geçirdiğini belirten Toma, “Öyle bir şey gelişti ki zihnimde, bu serginin içinde ‘Doğudan Kadın Portreleri’ sergisini açmadan olmayacaktı. Sonuç olarak serginin ilk etabını yayınladım. Bu serginin çok sonlanabileceğini düşünmüyorum. Zaten sonlanmasın da. Yapabilen kadın arttıkça bu sergi gelişecek. Bu sergiyi tekrar tekrar açmayı düşünüyorum” dedi.

Toma kadınların hikayelerinin tamamını blog sitesinde yayınladığını da sözlerine ekledi.

Kadınların toplumdaki rolüne mercek

Kadınların toplumdaki görüşün aksine her işi yapabildiklerine dikkat çeken Toma, “Bu noktada kadının rolünü biraz daha irdelemek gerektiğine inandım” dedi ve devamla şunları ifade etti:

“Aslında erkek egemen meslekleri ifade ederken o erkek egemen kısmı beni rahatsız etti. Hani ne demek erkek egemen? Bunu ifade etmemek bunun olmadığı anlamına gelmiyor. Bizim toplumumuzda da çok yoğun yaşanan bir şey olduğu için göstermek istedim. Bir kadın balon pilotun balona binen bir erkeğin ‘ben arabasına bile binmediğim kadının balonuna binmem’ dediğinde dönüp, ‘inebilirsiniz, bunu ben kullanıyorum’ diyebilmesi ve cesareti… Bu örnekler yok değil.”

‘Kadınların varlığından güç aldığım bir yolculuk’

“Her bir hikayenin bende yeri çok farklı” diyen Toma, çok farklı duygularla dinlediği hikayelerden en etkilendiğinin de Kapadokya’daki balon pilotu Süreyya Karagöz adlı kadın olduğunu söyledi.

Tüm kadınlardan ayrı ayrı çok etkilendiğini kaydeden Toma devamla şunları aktardı:

“Süreyya cesaretiyle, insanlara karşı duruşuyla bence o bölgede ciddi bir rol model olabilecek biri. Beni çok etkiledi. Yaptığı iş olağanüstü bir iş. Ben fotoğrafını çekiyorum diye dehşetle bana bakan Harran’daki Sara’yı da söyleyebilirim. Çok etkiledi beni. Biber kuruturken nefes alamadığınız bir ortamda çocukların biberin üzerinde gezen Ayşe’den de bahsedebilirim. Hepsi ayrı ayrı bana çok dokundu ama kadında cesaretse Süreyya ciddi örnek teşkil edebilecek bir kadın. Bu yola başladığımda birçok meslekte kadınla tanıştım, mücadelelerine şahitlik ettim. Bu yolculuk benim için sadece kadınları fotoğrafladığım bir yol değildi, ayrıca ilham aldığım, mücadele veren kadınların varlığından güç aldığım bir yolculuktu.”