IŞİD’de kadın olmak: Kötülüğün Sıradanlığı – 3

HABER MERKEZİ – Bugüne dek hep IŞİD’li erkekler konuştu ya da konuşturuldu, ulusal ve uluslararası basında onlarla yapılan kimi mülakatlara denk gelmişsinizdir. Peki ya bu örgütü destekleyen ve onun için savaşan kadınlar? Gazeteci Fatma Koçak işte bu kadınlarla Kuzey ve Doğu Suriye’deki kamplarda ve cezaevlerinde görüştü. Kadınların tam bir “erkek” örgütü olan IŞİD’in sistemini niçin benimsediğini merceğe aldı. Onlar Amerikalı, Faslı, Türkiyeli, Çeçenistanlı, Fransalı, Norveçli, Kosovalı… Yaşları 60 ile 20 arasında değişiyor. Sorbonne Üniversitesi’nde hukuk eğitimi alanı da var, İstanbul Üniversitesi’nde gazetecilik okuyanı da. Örgüt içerisinde iç güvenlik ya da propaganda gibi görevler üstlendiler… Eş zamanlı olarak Yeni Yaşam’da da yayınlanan Fatma Koçak’ın 7 dizilik haber dosyasının ilki kadınların bu sistem içerisindeki yerini irdeliyordu. İkinci bölümde Sorbonne hukuktan ‘Rakka bekçiliği’ne uzanan Fatiha Mihemmed Tahir El Heseni vardı. Bu bölümde ise propagandacıdan karşı propagandacıya dönüşen, İstanbul Üniversitesi’nde gazetecilik okumuş Defne Bayrak’ı dinliyoruz. Geriye kalan 4 bölüm de tek tek portreler ve onlarla yapılan görüşmeler üzerinden ilerleyecek. “IŞİD’de kadın olmak” dosyasının alt başlığı olan “Kötülüğün sıradanlığı”, filozof Hannah Arendt’den devralınan bir kavram. Dosyanın üçüncü bölümü ile devam ediyoruz.

Haber: Fatma Koçak

IŞİD için kadınlar, sistemlerinin temel unsurudur. 2014’teki hilafet ilanı sonrasında sisteminin sürekliliği için kadınlara yönelik yaşam kılavuzu yayınlayan IŞİD, kadınlara “halifeliğe hicret çağrısı” yaptı.

Herkes kan dondurucu infaz ve soykırım görüntülerini izlerken, dünyanın birçok yerinden binlerce kadın bu çağrıya uyarak IŞİD’e katılmak üzere Suriye’ye geldi.

IŞİD’in temizlenmesinin ardından kamplara yerleştirilen bu kadınların çoğu kadını köleleştiren ideolojilerine bağlılıklarını sürdürüyor. Çok azı da pişman olduğunu söylüyor. Defne Bayrak bunlardan biri…

Propagandacı nasıl karşı propagandacıya dönüştü?

Defne Bayrak… Örgütteki adıyla Um Leyla…

Kamuoyu onu “IŞİD’in Türk propagandacısı” olarak biliyor. Türkiyeli Defne’nin ilginç bir yolculuğu var. Hikayesi Fatiha ile benzerlikler taşıyor.

40 yaşındaki İzmit doğumlu Defne İstanbul Üniversitesi’nde gazetecilik okumuş ve aynı üniversitede tıp okuyan Ürdünlü Halil Ebu Mulal El-Belavi’yle evlenerek, 7 yıl Ürdün’de yaşamış.

Defne Bayrak’ın adı, 2010 yılında, CIA ile ABD’nin Ankara Büyükelçiliği arasındaki kripto yazışmalarda şöyle geçiyor: “Bu raporda adı geçen şahsın, ABD’de ya da yurtdışında sivil havacılığa tehdit oluşturabileceği gerekçesiyle, Amerikan Taşımacılık Güvenliği İdaresi’nin ABD’li ve yabancı hava taşımacılarına ibraz ettiği Uçuş Yasağı Güvenlik Direktifi kapsamına alınmasını öneriyoruz.”

Eşi El Kaide’nin intihar bombacısı

Kripto raporun yazılmasından iki hafta önce yani 30 Aralık 2009’da, Defne Bayrak’ın Ürdünlü eşi El-Belavi, El Kaide liderlerinden Eymen El Zavahiri’ye ilişkin elinde önemli bilgiler olduğunu söyleyerek gittiği Afganistan’daki ABD üssünde, bir Ürdün ve yedi CIA ajanına intihar saldırısı düzenledi.

Defne eşinin intihar saldırısından iki hafta önce iki kızı ile birlikte Türkiye’ye döndü. Hürriyet, Vakit, TimeTürk, İnkaNews, Küresel Haber gibi yayın kuruluşlarında ve IŞİD’in yayın organlarında çalıştı.

IŞİD’in en ateşli savunucusuydu

Defne El Kaide ile IŞİD’in ayrıştığı dönemde, Türkiye’de çalıştığı IŞİD bağlantılı yayın organlarında örgütün şiddetli bir savunucusuydu. Nisan 2015 tarihinde, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda iki kızıyla birlikte IŞİD’e katıldığını duyurdu.

Defne Bayrak IŞİD’e niçin katıldığını söyle anlatıyor: “Gerçekten bir İslam devletinin kurulduğuna ikna olarak, iki kızımla birlikte İslam topraklarına göç etmeye karar verdim. Gazeteci olarak çalıştığım dönemde örgütle zaten bağım vardı.”

İlk şok: Erkek olmadan bir şey yapamazsın

Tabka ve Meyadin’de maddafelerde kalan Defne, çocuklarının eğitim almasını istediğini, bunun için okula kayıt yaptırmaya çalıştığını ve evli olmadığı için buna izin verilmediğini söylüyor.

“Evli olmadığında ve başında bir erkek olmadığında hiçbir şey yaptırmıyorlardı” diyen Defne, maddafedekilerin önerisi üzerine Mısırlı biriyle evlenmiş.

“Bu sadece benim değil tüm kadınların yaşadığıydı” diyen Defne sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Kadınlar tavsiye ettiler, öyle tercih ettim ama hayal kırıklığıydı. Mısırlı olan hem bana hem çocuklarıma sürekli şiddet uyguluyordu, bizi sürekli tehdit ediyordu. Hatta kaçmak istediğimizde Vali’ye söylemişti, bizi öldürtmekle tehdit etti. 1 yıl 3 ay onunla evli kaldım, ‘mahkemeye gidersen seni yalancı çıkarırım, rezil ederim’ diye tehdit ediyordu. Çok zor oldu ama boşanabildim.

“Akıllı kadın turşu yapar!”

“Mısırlı eşimle evliyken birçok kez çalışmak istediğimi söyledim, kesinlikle izin vermedi. Hatta bir gün yine çalışmak istediğimi söylediğimde, bana ne dedi biliyor musun? ‘Akıllı kadın evinde turşu yapar’ dedi. Anlıyor musun, kadına yaklaşımları böyleydi…

“Benimle evlendiğinde evli değildi ancak biz evlendikten sonra çocuğum olmuyor diye Suriyeli 16 yaşındaki bir kızla evlendi.”

Boşandıktan sonra Tabka’ya geçtiğini söyleyen Defne çok zorluk çektiğini ve yine evlenmekten başka seçenek bırakılmadığı için Kilisli biriyle evlendiğini anlatıyor.

Son evlendiği kişiden de boşandıktan sonra kızları ile kaçmaya karar veren Defne, “Rakka’dan yola çıktık. Ancak Fırat Nehri’ni geçerken YPG bizi yakaladı. İki ay cezaevinde kaldıktan sonra çocuklarımla beraber kampa geçtik. Kilisli eşimden olan çocuğumu da Heseke’de doğurdum” diyor.

“Kadınlar çok suiistimal edildi”

IŞİD’in kadınları suiistimal ettiğini söyleyen Defne devamında tanıklıklarını şöyle anlatıyor:

“Çok sayıda evlilik yapılıyordu ve bu kadınları çok etkiliyordu. Kadınlar duygusal varlıklardır, şok üstüne şok yaşadılar. Erkekler maddafede güzel bir kadın olduğunu duyduğunda, onu almak için evli oldukları kadınları yalan bahanelerle boşuyorlardı.

“Görmüyorlardı ama duyuyorlardı ve kendi aralarında hep kadınlardan bahsediyorlardı. Ben bir tanesini hatırlıyorum, adam sürekli kendi karısıyla komşusunun karısını kıyaslıyormuş. Neden? Çünkü komşu kadının kocası sürekli karısını ona anlatıyormuş. Komşunun karısı ile sürekli kıyaslanan kadın sonunda, ‘Söyle o adama, ölürse karısını sana vasiyet etsin’ demiş.

“Gördüğüm kadarıyla oraya gelip giden insanlar (IŞİD’e katılanlardan bahsediyor), geldikleri ülkede yapamadıklarını orada kadınlar üzerinden yapmaya çalıştı. Hırsızından arsızına hepsinde onu gördüm.

“Çoğunluğunun eğitim seviyesi çok düşüktü. Cahil bir toplum oluştu ve kadınlar çok fazla suiistimal edildi. Bazı kadınlarda da o tür eğilimler vardı. Ama erkeklerde çok yaygındı. Bazı erkekler kaç tane kadınla evlendiğini bile hatırlamıyordu. Sürekli evlenip, kadına iftira atıp, boşuyorlardı.

“Maddafeler genelev gibiydi”

“Ortalık kadın-erkek pazarına dönmüştü. Daha yas bitmeden birbirlerine koca tavsiye ediyorlardı. Kadın geliyordu, daha kocası yaşarken, ‘Kocam ölürse Rusla evlenmek istiyorum’ diyordu. O kadar çığırından çıkmıştı ki, çocuğu bile annesine ‘Anne babam ölürse, sen Mısırlı ile evlen’ diyebiliyordu. Ahlaksızlık doğallaştırılmıştı.

“İnsan ahlak gereği böyle şeyleri açık açık dile getirmez. Erkekler durmuyorlardı zaten, birinin eşi öldüğünde daha iddet (yas) döneminde, ‘Sizin evde evlenilecek bir kadın varmış’ diye arıyorlardı.

“Dul kadının olduğu maddafeler neredeyse genelev gibi çalışıyordu. Çok utanç vericiydi. Allah-u Teâla’nın evliliğe verdiği değeri hissetmiyorlar, adeta bir oyuncak gibi kullanıyorlardı.

“Zaten IŞİD sistemi kadının erkeğe itaatini o kadar abartmıştı ki, kadın erkeğin kölesi olarak görülüyordu. Kadına erkeğin sınırsız isteğine hizmet etmekten başka bir yol sunulmuyordu. Bunu sorgulamak, ilahi bir gücü sorgulamak gibi görülüyordu.

“Yüzde 90’ı kocasının peşine takılıp gelmişti”

“IŞİD’e gelen kadınlarda büyük bir bilinç eksikliği vardı. Yüzde 90’ı kocalarının peşine takılıp gelmişti. Zaten kadınların çoğu bilmeden geliyordu. Ben de bilmeden gelenlerdenim. Ama yüzde 10’luk bir kesim ise bilerek, fazla kocayla evlenmek için gelmişti. Kampta yanımızda kalan bir kadınla, tek bir erkekle evlendiği için dalga geçildiğine tanık oldum.

“Muhacir kadınları ‘Seninle Allah için evleniyorum’ diye çok kolay kandırıyorlardı. Çünkü IŞİD, evlenen adamlara evlendikleri kadınlara bakmaları için para veriyordu. Para erkeğe verildiği için erkek bunu suiistimal ediyordu. Erkek aldığı parayı cebine atıyordu ve bir süre sonra kadını çeşitli bahanelerle boşuyordu.

“Suriyeli kadınlarla evlenen erkekler, kadının ailesi de burada olduğu için belli bir miktar mehir parası vermek zorunda. Muhacir kadınlar nasıl olsa malda mülkte gözü yoktur diye duygu sömürüsü ile suiistimal edildi. Tabi maddi açıdan böyle ama manevi olarak baktığımızda pek fark yoktu. Bütün kadınlar bir şekilde erkek tekmesini yedi.

“Yaşanılanların anlatılması zor. Sanki herkes o sisteme, biraz şehvetini doyurmak için gelmişti.”

Dizinin sonraki bölümünde IŞİD’e evli olduğu erkeklerle birlikte katılan Amerikalı Samantha Sally El Hassani ve Tacikistanlı Zeynep Aziz var.

Haber dizisinin önceki bölümlerine aşağıdaki bağlantılar üzerinden bakabilirsiniz:

IŞİD’de kadın olmak: Kötülüğün Sıradanlığı – 1

IŞİD’de kadın olmak: Kötülüğün Sıradanlığı – 2