‘Sosyal medya düzenlemesiyle sansür dönemi başlayacak’

HABER MERKEZİ – AKP’nin Meclis’e sunduğu sosyal medya düzenlemesiyle ‘sansür döneminin’ başlayacağı görüşünde olan Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Çayır, haberlerin yaygınlaşmadan engellenebileceğini, bunun da bağımsız gazetecilik ve alternatif medyayı tehdit ettiğini söylüyor.

AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin, tartışmalara yol açan sosyal medya düzenlemeleriyle ilgili kanun teklifini, dün TBMM Başkanlığı’na sunmuştu.

AKP tarafından hazırlanan ve MHP tarafından desteklenen sosyal medya teklifi, Perşembe günü Plan Bütçe Komisyonu’na gelecek.

Düzenlemenin, komisyon görüşmelerinin ardından gelecek hafta içi, Meclis’in tatile girmesinden önce yasalaşması planlanıyor.

Teklif yasalaştığında sosyal ağ sağlayıcılar Türkiye’de temsilci bulundurmak zorunda kalacak.

Yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliği önce yüzde 50, daha sonra yüzde 95’e kadar daraltılacak. Ayrıca yükümlülüklere uyulmaması halinde ağır para cezaları verilecek.

DW Türkçe’ye konuşan Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Faruk Çayır, bant genişliği daraltıldığında sosyal medyanın kullanılamaz hale geleceğini söylüyor.

Çayır, “Düşünün ki boğaz köprüsünden geçeceksiniz beş şeritli yol bir şeritli yola düşürülmüş. Yol kapatıldı mı kapatılmadı. Bant genişliği daraltılmasıyla sosyal medyada da aynı süreç yaşanacak, bu şekilde kullanma imkanımız kalmayacak” diyor.

Türkiye’de sosyal medya platformlarının habere ulaşmada kullanıldığına da işaret eden Çayır, yapılacak düzenlemeyle, haberlerin yaygınlaşmadan engellenebileceğini, bunun da bağımsız gazetecilik ve alternatif medyayı tehdit ettiği görüşünde.

Düzenlemenin içerik denetimi ile büyük bir sansüre yol açacağını savunan Çayır, bu durumun şimdiye dek verilen Anayasa Mahkemesi kararlarına ve uluslararası düzenlemelere aykırı olduğunu vurguluyor.

Faruk Çayır, sosyal medyada sansür döneminin başlayacağına işaret ederken, İfade Özgürlüğü Derneği kurucusu ve bilişim hukuku uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz’e göre haber siteleri için de aynı durum söz konusu olacak.

Diğer yandan Akdeniz, sosyal ağ sağlayıcıların şu anda kendi düzenlemelerine aykırı olan durumlarda erişim engelleme kararı aldığını hatırlatıyor.

Akdeniz, “Twitter şimdiye dek bazı erişim engelleme kararlarını uygulamadı. Örneğin gazeteci Can Dündar, modacı Barbaros Şansal, Taksim Gezi Parkı ile ilgili dayanışma hesabı gibi. Eğer Türkiye’de ofis açıp yasal temsilcisi olursa bu kararları sorgusuz sualsiz uygulamak zorunda olacak. Çok sayıda muhalif kişinin, siyasetçinin hesabını kapatmak zorunda kalacak” diye konuşuyor.

Teklifte yer alan düzenlemeler

Cumhuriyet’in haberine göre tam ismi “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” olan öneride yer alan düzenlemeler şöyle:

• İnternet ortamında işlenen suçlara verilen para cezaları, muhatabın yurtdışında bulunması halinde internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden e-posta veya diğer iletişim araçları ile bildirilebilecek.
• Yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcılarına 10 bin lira ile 100 bin lira arasında para cezası veriliyordu. Bu cezalar 1 milyon liradan 10 milyon liraya kadar verilecek.
• Mevcut yasada çocukların cinsel istismarı, fuhuş, kumar ve uyuşturucu kullanılmasını kolaylaştırma gibi suçları oluşturan yayınlarla mücadelede erişimin engellenmesi kararı veriliyordu. Öneri ile suç oluşturan kısmi içeriğin çıkarılmasının mümkün olduğu durumlarda, erişimin engellenmesi kararı yerine içeriğin çıkarılması kararı verilebilecek.
• Kişilik haklarının ihlali kapsamında erişimin engellenmesine karar verilmesi halinde, bundan sonra arama motorlarında da bu kişinin adı çıkmayacak.
• Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları yetkili en az 1 kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirleyecek.
• Bir bildirime karşın eğer 30 gün içerisinde temsilci belirlenmezse sosyal ağ sağlayıcıya 10 milyon lira, 30 gün içinde yine belirlenmezse 30 milyon lira daha ceza kesilecek. 30 gün içinde yine yerine getirilmezse reklam yasağı getirilecek. Reklam yasağı kararının ardından 3 ay içinde yine yükümlülük yerine getirilmezse bu kez sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliği yüzde 50 daraltılacak. Ancak bu kararı sulh ceza hâkimi verecek. 30 gün içinde yükümlülük yine yerine gelmezse internet bant genişliği yüzde 90’a kadar daraltılabilecek. Hâkim tarafından verilen kararların gereği derhal ve en geç 4 saat içinde yerine getirilecek.
• Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtiçi veya yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, “içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi” ile “özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi” kapsamındaki başvurulara en geç 48 saat içinde olumlu ya da olumsuz yanıt vermek zorunda olacak. Olumsuz yanıtlar gerekçeli verilecek. Yükümlülük yerine getirilmezse 5 milyon lira ceza verilecek.
• Sosyal ağ sağlayıcı Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındıracak.
• Günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar hakkındaki yasadaki “erişimin engellenmesi kararı ve yerine getirilmesi” ile “gecikmesinde sakınca bulunan hallerde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi” başlıkları kapsamında verilecek para cezaları 1 milyon lira, adli para cezaları ise 50 bin gün olarak uygulanacak. İhlaller bir yıl içerisinde yinelenirse cezalar bir kat artırılacak.